Te midden van de geweldsescalatie in Congo heeft bisschop Willy Ngumbi Ngengele van de oostelijke stad Goma de bevolking verzekerd van de nabijheid en het medeleven van de Kerk. Rebellen zijn de stad binnengedrongen, waardoor duizenden mensen op de vlucht zijn geslagen en er plunderingen en dodelijk geweld hebben plaatsgevonden.
Op 27 januari beweerden de rebellen dat ze de stad, die als humanitaire basis dient voor de Congolese provincies Noord- en Zuid-Kivu, onder controle hadden. Congolese autoriteiten betwistten deze claim echter.
De rebellen, geleid door leden van de inheemse Tutsi-gemeenschap en naar verluidt gesteund door Rwanda, rukten al wekenlang op naar de stad. Terwijl ze terrein wonnen, lieten ze een spoor van dood, verwoesting en massale ontheemding achter, waardoor tienduizenden vluchtelingen Goma binnenstroomden.
Bisschop Ngumbi verklaarde op 27 januari dat hij in het bijzonder begaan is met “de gewonden en de families van de slachtoffers” en riep “geestelijken en gewijden, evenals de gelovigen en iedereen van goede wil op om zo vriendelijk te zijn om de nodige hulp te bieden aan iedereen die in nood verkeert”.
De bisschop sprak zijn afschuw uit over het bombardement op de kraamkliniek van Charity, waarbij meerdere pasgeborenen om het leven kwamen. “Ik ben geschokt en walg van deze aanval”, zei hij.
Hij veroordeelde ook “de plundering van sommige bedrijven en opslagplaatsen door de bevolking en soms door het leger” en riep zowel de strijdende partijen als de burgers op om het menselijk leven en de openbare infrastructuur te respecteren, zowel uit respect voor de menselijke waardigheid als in overeenstemming met het internationaal recht.
“In het bijzonder vraag ik iedereen om de bescherming van het leven en de toegang tot alle basisdiensten te garanderen en seksueel geweld te mijden”, aldus bisschop Ngumbi.
Goma, een stad met meer dan twee miljoen inwoners, ligt aan de noordelijke oever van het Kivumeer, op de grens tussen Rwanda en Congo. Naast haar rol als humanitaire hub, fungeert de stad als toegangspoort tot de mijnbouwgebieden in Oost-Congo.
Sinds de inval van de rebellen op 26 januari woedt er hevige strijd tussen hen en het Congolese leger. Volgens berichten zijn daarbij minstens 25 mensen omgekomen. Tijdens de gevechten ontstond er ook vuurgevechten tussen Congolese en Rwandese troepen langs de grens, wat de vrees voor verdere escalatie en een humanitaire crisis aanwakkerde.
“De gevechten zijn hevig. We schuilen onder de bedden”, vertelde de katholieke Georgette Kahongya uit Katoyi, een buitenwijk van Goma, aan OSV News. “We hebben geen water of voedsel. Ik vrees dat velen van ons zullen sterven als dit niet stopt.”
De internationale christelijke hulporganisatie World Vision meldde dat alleen dit jaar al naar schatting 400.000 mensen zijn gevlucht voor het geweld in Oost-Congo, velen op zoek naar veiligheid in Goma.
Volgens de organisatie heerst er chaos in de hele regio. Vluchtelingenkampen zijn beschoten en honderden mensen zijn omgekomen. Veel slachtoffers zijn kinderen, aldus de hulporganisatie. David Munkley, operationeel directeur van World Vision in Oost-Congo, noemde de situatie in een persverklaring “verschrikkelijk”.
“Er zijn niet alleen duizenden mensen die midden in dit gewelddadige conflict zitten of op de vlucht zijn, maar nu kunnen we ook de tienduizenden mensen niet bereiken die eerder op ons vertrouwden voor voedsel en andere essentiële steun”, zei hij. “De belangrijkste wegen rond Goma zijn geblokkeerd en het vliegveld van de stad is niet langer bruikbaar voor evacuatie en humanitaire hulp. Daarnaast zijn elektriciteit en water in veel delen van de stad afgesloten.”
De rebellengroep M23, oftewel March 23, die Goma heeft ingenomen, werd in 2012 gevormd door ongeveer 300 leden van het Nationaal Congres voor de Verdediging van het Volk (CNDP), een door Tutsi’s geleide militaire organisatie in Oost-Congo.
De beweging ontleent haar naam aan het vredespact dat de CNDP op 23 maart 2009 met de Congolese regering sloot. Dit akkoord moest een einde maken aan een opstand van de Tutsi-gemeenschap en bepaalde onder meer de integratie van CNDP-strijders in het Congolese leger, de bescherming van minderheden en een eerlijke verdeling van hulpbronnen.
Na jarenlang inactief te zijn geweest, hervatte M23 in 2022 haar aanvallen, onder de bewering dat het vredespact was geschonden. Sindsdien heeft de groep snel terrein veroverd in Oost-Congo.
Op 27 januari probeerden Afrikaanse politieke leiders via diplomatieke kanalen een einde te maken aan het geweld in Goma en verdere opmars van de rebellen te voorkomen.
De Keniaanse president William Ruto, voorzitter van de Oost-Afrikaanse Gemeenschap, waarvan zowel Rwanda als Congo lid zijn, heeft een spoedtop belegd op 29 januari om de situatie te bespreken.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.