De Italiaanse kardinaal was van 2001 tot en met 2006 nuntius in Irak en Jordanië en werd in augustus 2014 door paus Franciscus als speciaal gezant opnieuw naar Irak gezonden om er de vervolgde christenen bij te staan. De huidige prefect van de Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren kent Irak dus van binnenuit. Dat blijkt eens te meer uit dit boek waarin hij een zeer compleet beeld van het christendom geeft in dit gebied. Zijn gehechtheid aan het land, zijn liefde voor de cultuur en de bevolking en zijn meer dan terechte zorgen over de toekomst van het christendom in deze regio proef je op elke pagina.
De kardinaal begint zijn verhaal met een geopolitieke inkadering van de regio om vervolgens de geschiedenis van de oudste christelijke gemeenschappen in het gebied door te lopen vanaf de eerste eeuw, met de prediking in Mesopotamië die toegeschreven wordt aan Sint-Thomas. Van daaruit schildert Filoni op heldere en vlotte wijze de daaropvolgende eeuwen: van de theologische en filosofische strijd die leidde tot vier concilies (Nicea, Constantinopel, Efeze en Chalcedon), via de verovering en de overheersing door de Arabieren van 651 tot 1258, de Mongoolse (1258-1410) en de Turkmeense (1410-1508) periode naar de aanwezigheid van de Latijnse Kerk in Mesopotamië.
Het laatste deel van zijn boek wijdt hij aan de geografische en demografische onrust in de twintigste eeuw, de geboorte van Irak en de val van Saddam Hoessein. Om te eindigen met een beschrijving van de aanwezigheid van de Heilige Stoel in het gebied en de huidige situatie in Irak. Zoals we weten, is die er niet een om vrolijk van te worden. “Als de Heer terugkomt, zal Hij dan nog geloof in dit gebied vinden?”, is de vraag die kardinaal Filoni dan ook terecht stelt aan het begin van het boek en die bij het lezen voortdurend op de achtergrond blijft sluimeren.
De kardinaal durft er geen antwoord op te geven en eindigt zijn boek dan ook opnieuw met een vraag: “Zal er nog een goede toekomst zijn voor dit land en haar inwoners?”. Het is een meer dan actuele vraag en helaas een die in het Midden-Oosten niet alleen voor Irak geldt. Alleen daarom al is dit boek het lezen (en vertalen) waard.
Kardinaal Fernando Filoni, La Chiesa in Iraq. Storia, sviluppo e missione, dagli inizi ai nostri giorni. Uitg. Libreria Editrice Vaticana, 256 pp., €16,-, ISBN 978 8820 99 569 0
