Die prachtige woorden sprak Jean Vanier onlangs in gesprek met The Wall Street Journal. Precies de woorden die onze tijd nodig heeft. Gehandicapten, met name geestelijke gehandicapten, worden door de moderne cultuur immers bedreigd. “Prenataal onderzoek is erop uitgedraaid dat een meerderheid van de foetussen met Downsyndroom wordt geaborteerd”, aldus Vanier. “De vorderingen in biotechnologie en genetische manipulatie zullen ouders en artsen er waarschijnlijk toe brengen te proberen handicaps weg te ‘manipuleren’, om volmaakte baby’s te scheppen.” Jean Vanier waarschuwt voor deze dubieuze aanpak, die veel schade kan gaan veroorzaken.

Voor Vanier was de manier waarop de samenleving met geestelijk gehandicapten omsprong een persoonlijke schok. Toen hij op uitnodiging van een bevriende kapelaan een gesticht in Trosly-Breuil bezocht “ontdekte hij een wereld” vol “mensen die opgesloten waren in instituten”. Met “ouders die schaamte voelden en pijn”. Hij zag in een instelling bij Parijs tachtig man opgesloten in een gebouw dat bedoeld was voor veertig. Geweld en misbruik waren er aan de orde van de dag. Ook zag hij een tiener die in een garage aan de ketting lag.

Vanier wilde een nieuw begin maken. Hij kocht een klein huis in Trosly-Breuil en nodigde twee geestelijk gehandicapte mannen, Raphael en Philippe, uit als vrienden bij hem te komen wonen. Raphael kende maar twintig woorden en zei weinig, terwijl Philippe niet ophield met praten. “Het geweldige van mensen met een geestelijke handicap is dat ze niet over filosofie discussiëren…”, zegt Vanier. “Wat ze willen, is lol en lachen, dingen samen doen en gekheid uithalen, en lachen vormt het hart van gemeenschap.” Wat een verandering voor Raphael en Philippe. Vanier: “Na lange jaren waarin op hen was neergekeken, omdat ze als ‘stom’ werden beschouwd, vonden ze nu een plaats van vrijheid en geluk.”

Wanneer we geestelijk gehandicapten vanuit een vermeend wetenschappelijk wereldbeeld als evolutionaire misbaksels beschouwen, halen we het fundament weg onder de motivatie van Jean Vanier. Maar als alle mensen door God gewilde schepselen zijn, bestaan er geen mislukkelingen. Wel zijn er mensen die meer zorg nodig hebben dan anderen. Pas als we die geven, merken we wat we ervoor terugkrijgen en hoe we dankzij hen gezamenlijk evolueren naar een samenleving van liefde.