Beste broeders en zusters, goedemorgen.

In de catechese van vandaag gaan we verder met nadenken over de grootouders, en gaan we de waarde en het belang bekijken van hun rol in het gezin. Ik doe dit door mijzelf met hen te identificeren, want ik bevind mij zelf ook in die levensfase. Toen ik op de Filipijnen was, begroette het Filipijnse volk mij met deze woorden: Lolo Kiko – dat wil zeggen ‘Opa Franciscus’ – Lolo Kiko, noemden ze me!

Genade en een missie
Een ding is belangrijk om bij voorbaat te onderstrepen: het is waar dat de samenleving geneigd is ons terzijde te schuiven, maar de Heer doet dat zeker niet. De Heer werpt ons nooit weg. Hij roept ons Hem te volgen in elke levensfase, en ook de ouderdom bevat genade en een missie, een ware roeping van de Heer. De ouderdom is een roeping. Het moment om op zijn lauweren te rusten is nog niet gekomen.

Haar volle waarde
Ongetwijfeld is deze periode van het leven anders dan de voorafgaande; wij moeten het ook allemaal een beetje zelf uitvinden, want onze samenlevingen zijn niet bereid, spiritueel noch moreel, om aan deze periode van het leven haar volle waarde toe te kennen. Ooit was het inderdaad niet normaal om tijd ter beschikking te hebben; nu is het dat veel meer. En ook de christelijke spiritualiteit wordt hierdoor een beetje verrast, zodat er nu een spiritualiteit van de oudere persoon wordt ontwikkeld. Maar God zij dank ontbreekt het ons niet aan getuigenissen van oude heilige mannen en vrouwen!

Getuigenis van de trouw
Ik was zeer ontroerd door de ‘Dag voor de ouderen’ die wij vorig jaar hier op het St.-Pietersplein hebben georganiseerd; het plein stond vol met oude mensen. Ik heb verhalen gehoord van ouderen die zich inzetten voor anderen, en verhalen van echtparen die zeiden: “Wij vieren onze vijftigjarige bruiloft, wij vieren onze zestigjarige bruiloft.” Het is belangrijk om dit te laten zien aan de jongeren die zo gauw vermoeid raken; het getuigenis van de trouw van de ouderen is belangrijk. En op dit plein waren er die dag zo veel. Deze gedachte moet verder worden ontwikkeld, binnen de Kerk en binnen de burgermaatschappij.

Simeon en Anna
Het Evangelie komt ons tegemoet met een heel mooi ontroerend en bemoedigend beeld. Het verhaal van Simeon en Anna, over wie het Lucasevangelie over de Kindsheid van Jezus spreekt. Zeker waren zij oud, de “oude man” Simeon en de “profetes” Anna die 84 jaar was. De leeftijd van deze vrouw wordt niet verborgen gehouden.

Wachten op de Heer
Het Evangelie vertelt dat zij de komst van God elke dag verwachtten, met grote trouw, vele jaren lang. Zij wilden Hem zelf zien die dag, de tekenen begrijpen, de aanvang vermoeden. Misschien hadden zij zich er nu ook wel een beetje bij neergelegd, dat ze eerder zouden sterven: maar dat lange wachten duurde hun hele leven door, zij hadden niets belangrijkers te doen: wachten op de Heer en bidden.

Een prachtige jubelhymne
Welnu, toen Maria en Jozef naar de tempel kwamen om te voldoen aan de voorschriften van de Wet, kwamen Simeon en Anna in een impuls in beweging, geïnspireerd door de Heilige Geest (vgl. Lc. 2,27). De last van hun leeftijd en het wachten was in één ogenblik verdwenen. Zij herkenden het Kind en ontdekten nieuwe kracht voor een nieuwe taak voor zichzelf: dankzeggen en getuigenis afleggen van dit Teken van God. Simeon improviseerde een prachtige jubelhymne (vgl. Lc. 2,29 – 32) – hij werd een dichter op dat moment – en Anna werd de eerste prediker over Jezus: “zij sprak over de jongen tot allen die de bevrijding van Jeruzalem verwachtten” (Lc. 2,38).

Grote injectie van wijsheid
Beste grootouders, beste ouderen, laten wij treden in de voetsporen van deze bijzondere oude mensen! Laten ook wij dichters worden van het gebed: laten we ervan genieten naar eigen woorden te zoeken, en laten we ons de woorden eigen maken die het Woord van God ons heeft geleerd. Het gebed van oudere mensen en van grootouders is een grote gave, een rijkdom voor de Kerk! Een grote injectie van wijsheid, ook voor de hele menselijke samenleving: vooral voor die samenleving die veel te druk is, te veel in beslag genomen, te veel afgeleid. Iemand moet ook voor hen zingen over de tekenen van God, iemand moet hun de tekenen van God verkondigen, voor hen bidden!

Benedictus XVI
Kijk maar naar Benedictus XVI, die ervoor heeft gekozen om zijn laatste levensfase door te brengen in gebed, luisterend naar God! Dat is mooi! Olivier Clément, een grote gelovige uit de vorige eeuw van de orthodoxe traditie, heeft ooit gezegd: “Een beschaving waar niet meer wordt gebeden, is een beschaving waar de ouderdom geen betekenis meer heeft. En dat is vreselijk, wij hebben allereerst oudere mensen nodig die bidden, omdat de ouderdom ons daarvoor is gegeven.” Wij hebben ouderen nodig die bidden omdat de ouderdom ons daartoe is gegeven. Het gebed van de ouderen is iets moois.

Groot spiritueel heiligdom
Wij kunnen de Heer danken voor al het goeds dat we hebben ontvangen, en zo de leegte van ondankbaarheid vullen die Hem omringt. Wij kunnen ten beste spreken voor de verwachtingen van de nieuwe generaties en waardig de vorige generaties en hun opofferingen gedenken. Wij kunnen ambitieuze jongeren eraan herinneren dat een leven zonder liefde, een dor leven is. Wij kunnen de jongeren die bang zijn, zeggen dat de angst voor de toekomst kan worden overwonnen. Wij kunnen de jongeren die vinden dat ze het erg met zichzelf getroffen hebben, leren dat het een grotere vreugde is te geven dan te ontvangen. Grootvaders en grootmoeders vormen het permanente koor van een groot spiritueel heiligdom, waar het smeekgebed en de lofzang klinken ter ondersteuning van de gemeenschap die werkt en strijdt in het leven.

De bemoediging
Ten slotte, het gebed zuivert continu het hart. De lofzang en het smeekgebed gericht tot God voorkomen dat het hart verhardt in wrok en egoïsme. Hoe vreselijk is niet het cynisme van een oudere die de betekenis niet meer weet van zijn getuigenis, die de jongeren niet waardeert en geen levenswijsheid doorgeeft! Maar daar tegenover staat: hoe mooi is de bemoediging die een oudere mens kan doorgeven aan een jongere die op zoek is naar de betekenis van het geloof en van het leven!

De missie van de grootouders
Dat is echt de missie van de grootouders, de roeping van de ouderen. Wat grootouders zeggen, heeft voor jongeren een speciale betekenis. En zij weten dat. De woorden die mijn grootmoeder voor mij op schrift heeft gesteld op de dag van mijn priesterwijding, die draag ik nog steeds bij me, die heb ik nog altijd in mijn brevier en ik lees ze vaak over en dat doet me goed.

Omhelzing
Wat zou ik graag een Kerk willen die de wegwerpcultuur uitdaagt met de overvloedige vreugde van een nieuwe omhelzing tussen jongeren en ouderen! Daarom vraag ik de Heer vandaag, om die omhelzing!

Klik hier voor de catechese over het gezin, hier voor die over het moederschap, hier voor die over het vaderschap, hier voor die over kinderen, hier voor die over broers en zussen en hier voor de eerste catechese over grootouders.