Het contrast is pijnlijk. Het lot van miljoenen echtscheidingskinderen, van wie velen voor het leven getekend, was bepaald geen topic van de afgelopen Gezinssynode. In plaats daarvan woedde een “theologische veldslag” over een problematiek die slechts een klein deel raakt van de mensen wier huwelijk kapot is gegaan. Het overgrote deel daarvan heeft kerkelijk al lang afgehaakt. Kennelijk had zij niets te bieden.
De synode heeft weinig blijk gegeven van besef welk drama echtscheiding concreet voor mensen betekent, “volkomen één” als zij waren. Toch is het eerste wat ouders zich afvragen als het met hun kind niet goed gaat: ‘Wat hebben wij verkeerd gedaan?’
Van een dergelijke compassie is bij de gezinssynode bar weinig gebleken. Ja, de leer is met twee derde meerderheid gered. Zonder daar geringschattend over te willen doen: wat heb je aan die leer als die op de boekenplank blijft staan? De synodevaders stellen in hun slotdocument pijnlijk kritische vragen aan hertrouwd gescheidenen. Heb je verzoening nagestreefd? Welke plaats heb je de kinderen gegeven? Hoe is het met je ex?
Ongetwijfeld goed om het geweten te zuiveren, maar hoe zit het met de herders zelf? Want als de leer al het nodige aanreikt voor een gelukkig, stabiel, vruchtbaar christelijk huwelijk, waarom is het dan bij zoveel katholieken zo vreselijk fout gegaan? Zou dan niet óók de vraag moeten zijn: ‘Wat hebben wij, bisschoppen, verkeerd gedaan?’
Het is immers ook keiharde realiteit dat bisschoppen, niet zelden collectief, hebben verzuimd of zelfs actief hebben verhinderd dat die zegenrijke leer actief werd verkondigd. Hoe bekend is de Theologie van het Lichaam nu eigenlijk? Of de moderne methoden voor natuurlijke geboorteregeling?
Op de keper beschouwd is mensen die broodnodige bouwstenen onthouden. Zij, en hun kinderen en kleinkinderen, zijn het die met de brokken zitten. Wie het als ouder door wil geven vindt zelden steun bij de Kerk, eerder meewarigheid.
Als je niet gaat biechten, houdt paus Franciscus ons voor, hoopt het gif zich op en vertroebelt de blik. De leer mag op papier gered zijn, maar het is een illusie te denken dat falende en dwalende bisschoppen er minder om zullen falen en dwalen.
Het goede van deze synode en van paus Franciscus is dat leken in rap tempo geleerd hebben hun rol, door Vaticanum II toebedeeld, op te eisen. Het is hun taak voor het zielenheil van hun kinderen en kleinkinderen op te komen. Ook wanneer de herders verstek laten gaan.
