Dit verandert wanneer een journalist hem vertelt dat er op een nabijgelegen school een voormalig SS-officier van Auschwitz werkt als leraar. Evenals veel Duitsers van zijn leeftijd heeft Radmann niet eerder van Auschwitz gehoord. “Het was een kamp voor beschermende hechtenis”, wordt hem verteld en “de denazificatie is voltooid”. Ouder collega’s van het Openbaar Ministerie zeggen hem zelfs: “De overwinnaar mag verhalen verzinnen. Zo gaat dat.”

Ondanks de enorme tegenwerking bijt Radmann zich vast in het dossier van de schoolmeester, maar ook in dat van alle andere niet-berechte kampcommandanten van Auschwitz en van nog op vrije voeren zijnde misdadigers als Eichmann en Mengele. Zijn baas steunt hem, maar waarschuwt met de woorden: “Dit is een labyrint, verdwaal er niet in.” Uiteindelijk leiden de inspanningen van Radmann en de zijnen ertoe dat Duitsland in 1963 het eerste land is dat zijn eigen oorlogscriminelen vervolgt. Tijdens het tweede Auschwitzproces (na Neurenberg) worden 211 getuigen gehoord en 22 mensen veroordeeld.

In werkelijkheid waren er drie openbaar aanklagers die dit proces jarenlang voorbereidden, die door de Italiaanse regisseur Ricciarelli enigszins gemakzuchtig samengevoegd zijn tot één personage. Ook zijn er allerlei subplots toegevoegd, zoals een opbloeiende verliefdheid van Radmann, die de film niet nodig heeft. Vreemde droombeelden, die Radmanns obsessie voor het vinden van Mengele moeten benadrukken, voegen niks toe.

Im Labyrinth des Schweigens houdt het midden tussen een historisch drama en een thriller, terwijl enkel die eerste lijn meer dan voldoende was geweest om tot een interessante en belangwekkende film te komen. Maar zoals gezegd: Im Labyrinth des Schweigens is opmerkelijk genoeg de eerste film die het verzwijgen van de gruweldaden van het naziregime in de jaren na de oorlog aan de orde stelt en en passant ook immer actuele vragen over goed, fout, weten en vergeten. Met recht belangwekkend dus.

Film: Im Labyrinth des Schweigens (2014), Duitsland, 122 min. Regie: Giullio Ricciarelli, met o.a. Alexander Fehling, André Szymanski en Friederike Becht.

KN Kijkwijzer
Vanaf 12 jaar / discriminatie /geweld / angst / grof taalgebruik