Beste broeders en zusters, goedemorgen!
De vergadering van de bisschoppensynode, die onlangs is afgesloten, heeft diep nagedacht over de roeping en de missie van het gezin in het leven van de Kerk en in de huidige samenleving. Het is een genadevolle bijeenkomst geweest. Tot slot hebben de dynodevaders mij de tekst met hun conclusies overhandigd. Ik wilde dat deze tekst werd gepubliceerd zodat iedereen kan deel hebben aan het werk dat ons gezamenlijk twee jaar lang heeft bezig gehouden. Dit is niet het moment om die conclusies te bespreken, waarover ik zelf nog moet nadenken.
In de tussentijd heeft het leven echter niet stilgestaan, in het bijzonder het gezinsleven niet! Jullie, beste gezinnen, zijn altijd op weg. En constant beschrijven jullie, op de bladzijden van het concrete leven, de schoonheid van het Evangelie van het gezin. In een wereld die dor wordt van het gebrek aan leven en liefde, spreken jullie elke dag van de grote gaven die het huwelijk en het gezin zijn.
Vandaag wil ik het in het bijzonder hebben over het volgende onderwerp: dat het gezin een grote gymnastiekzaal is, waar geoefend wordt in het geven en het wederzijds vergeven zonder welke geen enkele liefde het lang uithoudt. Zonder zich aan elkaar te geven en zonder elkaar te vergeven houdt de liefde geen stand, is de liefde niet duurzaam.
In het gebed dat Hij ons zelf heeft geleerd – namelijk het Onzevader – laat Jezus ons aan de Vader vragen: “Vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven.” En aan het slot geeft hij als commentaar: “Want als jullie de mensen hun overtredingen vergeven, zal je hemelse Vader ook jullie vergeven. Maar als jullie de mensen niet vergeven, zal je Vader jullie overtredingen ook niet vergeven” (Mt. 6,12.14 – 15). Je kunt niet leven zonder elkaar te vergeven, althans, je kunt dan niet goed samenleven, speciaal in het gezin.
Elke dag doen wij jegens elkaar wel iets verkeerds. Wij moeten rekening houden met die fouten, die te wijten zijn aan onze zwakheid en ons egoïsme. Wat er echter van ons wordt gevraagd is dat wij de wonden die wij veroorzaken, onmiddellijk helen, dat wij onmiddellijk de draden die wij breken in het gezin, opnieuw aan elkaar weven. Als wij te lang wachten, wordt alles veel moeilijker.
En er bestaat een eenvoudig geheim om de wonden te genezen en beschuldigingen te doen stoppen. En wel het volgende: laat nooit de dag eindigen zonder elkaar excuus te hebben aangeboden, zonder vrede te sluiten tussen man en vrouw, tussen ouders en kinderen, tussen broers en zusters… tussen schoondochter en schoonmoeder! Als wij leren snel excuses te maken en elkaar wederzijds te vergeven, genezen de wonden, wordt het huwelijk sterk, en wordt het gezin een huis dat steeds steviger staat, dat de schokken van onze kleine en grote ondeugden weerstaat. En daarvoor is het niet nodig om een lange toespraak te houden, maar een streling is voldoende: een streling is genoeg en alles is voorbij en kan weer opnieuw beginnen. Maar eindig de dag nooit in oorlog!
Als wij leren zo in het gezin te leven, gaan we dat ook daar buiten doen, overal waar we ons bevinden. Het is makkelijk om hier sceptisch over te doen. Veel mensen – ook christenen – denken dat het overdreven is. Er wordt wel gezegd: ja, dat zijn wel mooie woorden, maar het is onmogelijk om dat in praktijk te brengen. Maar godzijdank is dat niet zo. In feite is het juist dat wij, door de vergiffenis van God te ontvangen, op onze beurt in staat zijn om vergevend te zijn jegens anderen. Daarom laat Jezus ons deze woorden herhalen, elke keer als wij het Onzevader bidden, dus elke dag. Het is absoluut noodzakelijk dat er in een soms meedogenloze maatschappij, plaatsen zijn, zoals het gezin, waar wordt geleerd elkaar te vergeven.
De synode heeft ook onze hoop nieuw leven in geblazen over het volgende: de capaciteit om te vergeven en elkaar te vergeven maakt deel uit van de roeping en de missie van het gezin. De praktijk van de vergiffenis redt niet alleen de gezinnen van verdeeldheid, maar stelt het in staat de samenleving te helpen om minder slecht en minder wreed te zijn. Ja, elk gebaar van vergeving herstelt de scheuren van het huis en versterkt de muren ervan. De Kerk, beste gezinnen, staat altijd naast jullie om jullie te helpen om jullie huis op de rots te bouwen, waarover Jezus sprak.
En laten we niet de woorden vergeten die onmiddellijk voorafgaan aan de parabel van het huis: “Niet ieder die Heer! Heer! tegen Mij zegt, zal het koninkrijk der hemelen binnengaan, maar alleen hij die de wil doet van mijn Vader in de hemel. En Hij voegt eraan toe: ‘Velen zullen Mij op die dag zeggen: “Heer! Heer! Hebben we niet in uw naam geprofeteerd, hebben we niet in uw naam demonen uitgedreven, en hebben we niet in uw naam veel machtige daden gedaan?” Maar dan zal Ik hun openlijk zeggen: “Nooit heb Ik u gekend. Verdwijn uit mijn ogen, overtreders van Gods wet!”’ (vgl. Mt. 7,21 – 23). Dat zijn ongetwijfeld harde woorden, die ten doel hebben ons te schokken en ons tot bekering op te roepen.
Ik verzeker jullie, beste gezinnen, dat als jullie in staat zijn steeds beslister de weg van de zaligsprekingen te gaan, door te leren elkaar te vergeven en aan anderen te leren elkaar wederzijds te vergeven, in de grote familie van de Kerk het vermogen zal groeien om getuigenis af te leggen van de vernieuwende kracht van Gods vergeving. Anders kunnen wij wel prachtige preken houden en misschien zullen we ook wel een duivel verjagen, maar uiteindelijk zal de Heer ons niet herkennen als zijn leerlingen, omdat wij niet in staat zijn gebleken te vergeven en ons te laten vergeven door anderen!
De christelijke gezinnen kunnen echt veel doen voor de huidige samenleving, en ook voor de Kerk. Daarom is het mijn wens dat de gezinnen in het Jubileumjaar van de Barmhartigheid de schat van de wederzijdse vergiffenis herontdekken. Laten we bidden dat de gezinnen steeds meer in staat zullen zijn om concrete manieren van verzoening te leven en op te bouwen, waar niemand zich overgelaten voelt aan het gewicht van zijn schulden.
Laten we, met die intentie, gezamenlijk zeggen: “Onze Vader, vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven.”
Lees hier de eerdere catecheses van paus Franciscus over het gezin.
