In Oostenrijk trad Von Hildebrand in contact met christen-sociaal politicus Engelbert Dolfuss, die vanaf 1932 premier van Oostenrijk was. Dankzij diens steun kon hij het antinazistische tijdschrift Der Christliche Ständestaat oprichten. Dolfuss werkte aanvankelijk met Mussolini (!) samen tegen Hitler. Alleen al vanwege het getuigenis hierover zijn de memoires van Von Hildebrand de moeite waard. Als je nu Dolfuss nakijkt op Wikipedia staat hij daar nogal dubbelzinnig te boek als ’Austro-fascist’, hoewel de nazi’s hem in 1934 vermoordden. Volgens Von Hildebrand was hij een christenpoliticus van het hoogste gehalte. Na de Anschluss moest Von Hildebrand naar de VS vluchten.
Dietrich von Hildebrand (1889-1977) is een verbazingwekkende figuur. Hij kende Pacelli, de latere paus Pius XII, persoonlijk. Ook Joseph Ratzinger schijnt hem als kapelaan in München nog gekend te hebben. Overigens is alleen Von Hildebrands vervlechting met het culturele en intellectuele Duitsland al reden dit boek te lezen. Hij was een schoonbroer van Walter Braunfels, de componist aan wie we in KN meer dan eens aandacht hebben besteed. Von Hildebrand beschrijft een ontmoeting met Alma Mahler en haar dochter Manon, en met Alban Berg die zijn beroemde vioolconcert Dem Andenken eines Engels aan haar wijdde. Het is interessant te lezen hoe dit jonggestorven meisje ook op Von Hildebrand grote indruk maakte. Zo komen tal van beduidende personen uit wetenschap, cultuur en politiek voorbij, uit Nederland bijvoorbeeld Johan Huizinga.
Von Hildebrand had zich in 1914 onder invloed van Max Scheler tot de katholieke Kerk bekeerd. Het was voor hem de beslissende stap in zijn liefde voor Jezus Christus, die hij als klein kind al voelde. Als bekeerling stond Von Hildebrand verbijsterd toen hij zag hoe sommige katholieken het met het nazisme op een akkoordje gooide. Ook het Rijksconcordaat van 1933 veroordeelde de filosoof, omdat dit – onbedoeld – Hitler een zekere geloofwaardigheid bezorgde.
Als katholiek getuigenis uit een duistere periode van staatsdwang, antireligieus collectivisme en minachting voor het judeo-christelijk gewortelde individu kan dit boek een bron van inspiratie zijn. Voor het heden welteverstaan.
Dietrich von Hildebrand, My Battle Against Hitler. Faith, Truth, and Defiance in the Shadow of the Third Reich. Uitg. Image, 342 pp., geb. ISBN 978 0 385 34751 8.
