De geliefde katholieke parochiepriester van Chipping Ongar bevond zich aan boord van de onzinkbaar geachte oceaanstomer toen deze zich op haar eerste reis lek voer op een ijsberg.
Bekeerling
Byles was met de Titanic onderweg naar New York voor de bruiloft van zijn jongere broer William. Diens overgang naar de katholieke Kerk in 1892 was voor hem aanleiding geweest tot zijn eigen bekering in 1894.
Profetische preek
De scheepsramp voltrok zich in de avond van zondag 14 april 1912, Beloken Pasen. Die ochtend had Byles, samen met een Beierse priester, voor de passagiers van de tweede en derde klas de Eucharistie gevierd. Volgens overlevenden had hij in zijn preek gesproken over de noodzaak van het gebed als “reddingsboten voor het leven” en de sacramenten als “drijfhout” om het hoofd boven water te houden, niet wetende welke lading zijn woorden binnen 24 uur zouden krijgen.
Bidden en biechten
Toen het schip ‘s avonds de ijsberg ramde, liep de priester op het dek te brevieren. Toen later duidelijk werd dat het schip zinkende was hielp hij bij het begeleiden van vrouwen en kinderen naar de reddingsboten. Daarbij bad hij zonder ophouden hardop de rozenkrans. Herhaaldelijk onderbrak hij zijn taak om biecht te horen en zonden te vergeven.
Tot twee maal toe weigerde hij aansporingen van bemanningsleden om van boord te gaan.
Tot het einde toe
Byles koos ervoor de achterblijvers tot het bittere einde bij te staan. Het laatst is hij gezien op de voorplecht waar een honderd mensen zich verzameld hadden. Na hen een algemene absolutie te hebben gegeven bleef hij hen aansporen zich voor te bereiden op de snel te verwachten ontmoeting met de Heer. Samen bleven zij hardop de rozenkrans bidden.
Martelaar
William en zijn bruid huwden, maar zagen af van het feest. Toen zij later paus Pius XI (1922-1939) bezochten zou deze de Britse geestelijke prijzen als een “martelaar voor de Kerk”.
De opofferingsgezindheid en trouw vormen voor de parochianen reden om de priester aan te prijzen als voorspreker.
“Wij hopen dat wereldwijd mensen in noodsituaties hem zullen aanroepen”, aldus de huidige pastoor van Chipping Ongar. Als zich op zijn voorspraak een wonder voordoet zou een zaligverklaringsproces door het bisdom gestart kunnen worden.
