<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Buitenland

Holocaust-overlevende eert priester die hem en zijn familie redde

Lauretta Brown - OSV News 27 januari 2025
image
Archieffoto van de Poolse priester Józef Czapran. Foto: OSV News - courtesy bisdom Zielona Gora-Gorzow

Dankzij de hulp van een Poolse priester kon het leven van de Joodse Andrew Jampoler (83) en zijn familie worden gered. In een interview blikt hij terug op zijn overlevingsverhaal.

Het leven van Jampoler werd gered toen hij nog een klein kind was. Priester Jozef Czapran beschermde hem en zijn familie toen zij nog in Oost-Polen woonden, onder meer door het verstrekken van valse documenten.

Joodse familie

Aan de vooravond van de herdenking van de Holocaust op 27 januari vertelt Jampoler zijn verhaal. Hij werd op 15 januari 1942 geboren in een Joodse familie in de stad Lwow, die toen nog in Polen lag – tegenwoordig Lviv in Oekraïne.

Toen de sovjets plaats moesten maken voor de nazi’s in 1941 besloten zijn ouders, Hanka en Karol, om te schuilen. Ze hoopten zo niet in een getto terecht te komen. Ze schuilden samen met zijn oma, zij was een buurvrouw van priester Czapran.

Openlijk schuilen

De priester vervalste geboorteaktes en andere documenten voor de familie van Jampoler. “Deze documenten hebben het mogelijk gemaakt dat mijn moeder en oma vrij openlijk konden schuilen tijdens de laatste jaren van de oorlog.”

Een andere katholieke parochie in Polen speelde ook een rol in Jampolers’ overlevingsverhaal, toen zijn familie naar Warschau vluchtte. Omdat zijn vader door een oud-klasgenoot werd herkend, moest hij noodgedwongen ergens anders schuilen.

“Wij zijn de begunstigden van de grote moed en vriendelijkheid van priester Czapran”

Adoptie

Jampoler zou hem vervolgens nooit meer zien. Jampolers’ moeder en oma probeerden ook te schuilen, maar de kleine Andrew werd ziek en huilde onafgebroken.

Toen hij eindelijk in slaap was gevallen, besloten zij hem op de trappen van een katholieke kerk neer te leggen en te wachten totdat iemand hem zou vinden. Hij werd geadopteerd tot het einde van de oorlog door een kinderloos Pools echtpaar, Julianna (Julie) en Stanislaw (Stach) Matysiak.

Verhuizing naar VS

Zijn moeder en oma konden dankzij de vervalste documenten op een varkenshouderij werken in het Duitse Immenstadt tot de oorlog voorbij was. Het lukte ze vervolgens om Jampoler op te sporen en zijn pleegouders te overtuigen hem af te staan om naar de VS te verhuizen, waar hij een beter leven zou leiden.

Vele jaren later besloot Jampoler, samen met een familielid, om priester Czapran voor te dragen voor een Yad Vashem-onderscheiding. Holocaustherinneringscentrum Yad Vashem reikt deze onderscheiding uit aan niet-Joden die hun leven op het spel zetten om levens te redden tijdens de Holocaust.

Levens redden

De eretitel ‘Rechtvaardige onder de volkeren’ werd in 2022 postuum aan priester Czapran toegekend. Jampoler en zijn familie reisden daarbij naar Israël af om de priester “te eren, met name zijn gedachtenis en zijn bijdrage waarmee hij hun levens redde”.

Volgens Jampoler werd de priester in 1917 gewijd in Lwow. Hij was daar werkzaam in de Sint Antoniuskerk tussen 1941 en 1946. Vervolgens werd hij elders pastoor. Czapran overleed in 1972. Jampoler: “Wij zijn de begunstigden van de grote moed en vriendelijkheid van priester Czapran.”

https://www.kn.nl/inspiratie/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.