Amsterdam viert in 2025 haar 750-jarig bestaan. In dat kader begint zaterdag De andere kant van Amsterdam, een serie van schrijver en columnist Stephan Sanders. Sanders, een parochiaan van de Amsterdamse Sint-Nicolaasbasiliek, duikt in de serie in het katholieke verleden en heden van Amsterdam.
“Het is heel gek. Nu de serie bijna af is, kom ik eigenlijk tot de ontdekking dat het hele katholieke verleden van Amsterdam geconcentreerd was rond mijn studentenhuizen aan de Zeedijk”, zo vertelt schrijver en columnist Stephan Sanders.
Aankomende zaterdag is op NPO 2 het eerste deel te zien van de tweedelige serie De andere kant van Amsterdam. Hierin duikt Sanders in het katholieke heden en verleden van Amsterdam. Een verleden dat dus ook terug te vinden was op loopafstand van zijn studentenhuizen.
“Als ik vanaf daar uitkeek op de Achtergracht zag ik het monumentale pand Vredenburgh. Als ik een beetje verder had kunnen kijken had ik Ons’ Lieve Heer op Solder, het museum, kunnen zien. En de kerk waar ik nu elke week naartoe ga, de Sint-Nicolaasbasiliek, was ook om de hoek.”
Ons’ Lieve Heer op Solder is een voormalige schuilkerk. Het is nu geopend als museum (na het Rijksmuseum het oudste Amsterdamse museum), maar wordt ook nog steeds gebruikt voor de katholieke eredienst.
De Sint-Nicolaaskerk (sinds 2012 de eretitel basiliek dragend) is de laatste aan Nicolaas van Myra, patroonheilige van Amsterdam, gewijde kerk in de hoofdstad waar nog wekelijks een Mis wordt gehouden.
Opening jubileumjaarAanstaande zondag start het 750-jarig jubileum van Amsterdam met een feestelijke eucharistieviering in de Sint-Nicolaasbasiliek. Bisschop Jan Hendriks van Haarlem-Amsterdam en deken Eric Fennis gaan voor in de dienst. Daarnaast hebben ook vertegenwoordigers van andere geloven een rol. In de kerk zullen vele hoogwaardigheidsbekleders aanwezig zijn. Burgemeester Femke Halsema geeft een korte toespraak tijdens de dienst. De dienst wordt zondagochtend vanaf 09.55u live uitgezonden op NPO 2. |
Het is een kerk waar Sanders overigens nooit binnenkwam, tot hij op latere leeftijd opnieuw met het geloof in aanraking kwam. Hij praatte en schreef uitvoerig over hoe hij katholiek werd, onder andere in columns voor dagblad Trouw en in het in 2021 verschenen boek Godschaamte. “Het maken van deze serie sluit daar mooi op aan.”
Tot aan de Alteratie, waarbij het katholieke stadsbestuur in 1578 werd afgezet door calvinisten, was Amsterdam een oerkatholieke stad. “Met een enorm Sint-Nicolaasfeest, Sinterklaasmarkten, processies en het Mirakel van Amsterdam”, zo somt Sanders op.
Volgens de presentator leeft het katholicisme heel anders dan in de tijd van de mirakelprocessies. De tijd van pelgrims die van heinde en verre naar de stad aan de Amstel kwamen, is voorbij. “Maar als ik op zondag naar de Sint-Nicolaasbasiliek ga dan zit die vol.”
“Ik loop nu heel anders door mijn Amsterdamse verleden, omdat dat ook een katholiek verleden blijkt te zijn geweest.”
Tweet dit!
En het is een veelkleurige kerk, aldus Sanders. “Je hebt Spaanstalige missen, en soms ook een Mis in het Engels. En in de kerk zie ik Surinamers, Antillianen en Aziaten.”
In de serie komen ook episodes uit het Amsterdamse katholieke verleden voorbij die wellicht minder bekend zijn. Zo is er aandacht voor de aidsepidemie. “Het zijn vooral katholieken en protestanten die toen hulp hebben verleend.”
In de serie praat Sanders met Ricus Dullaert. “Hij was de eerste aidspastor van heel Nederland. Hij had een klein centrum waar verslaafden konden samenkomen. Dat is een praktisch werk van barmhartigheid.”
Dullaert is een van de vele mensen die Sanders voor de serie sprak. Zo sprak hij ook met Christel Grimbergen, psychiater en medeparochiaan van de Nicolaasbasiliek. Zij zorgde ervoor dat een botje van de heilige Nicolaas van de Sint-Adelbertabdij in Egmond naar Amsterdam verhuisde. Hiermee kreeg de stad van Nicolaas van Myra eindelijk een relikwie van de heilige.
Pieter-Jan van Giersbergen komt ook in de serie voorbij. Hij is de assistent-conservator van Ons’ Lieve Heer op Solder. Het museum werkte intensief mee aan de serie door het aanleveren van achtergrondinformatie en het maken van een kaart van het katholieke Amsterdam die binnenkort verschijnt.
Een opvallende geïnterviewde is de bekende tatoeëerder Henk Schiffmacher. “Dat ligt misschien niet zo voor de hand. Maar hij heeft een katholiek verleden en houdt zich bezig met de katholieke beeldtaal.”
Schiffmacher is katholiek opgevoed, maar geen belijdend gelovige meer. Wel liep hij de Camino, de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, iets wat hij ook liet vereeuwigen op zijn eigen lichaam.
Door het maken van de serie loopt Sanders niet meer hetzelfde door Amsterdam. “Ik loop nu heel anders door mijn Amsterdamse verleden, omdat dat ook een katholiek verleden blijkt te zijn geweest.”
 |
Lees meer!Dit artikel is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad van deze week. |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
