Ook synodaal Duitsland heeft gesproken. De uitkomsten zijn weinig verrassend: de deelnemende Duitse katholieken vragen volgens een rapport om forse veranderingen in leer en praktijk van de Kerk. Ook in het naburige Tsjechië verschenen onlangs de eerste uitkomsten.
De Duitse bisschoppen publiceerden maandag hun samenvatting van de resultaten van de ‘luisterfase’ van de komende bisschoppensynode, meldt persbureau KNA. Ze stuurden die naar Rome als de Duitse inbreng voor de synode die in 2023 gehouden wordt.
De samenvatting is gebaseerd op vragenlijsten die in de Duitse bisdommen werden uitgezet. Er nam slechts een relatief klein aantal katholieken deel – het rapport spreekt van percentages “in het laagste enkelcijferige bereik”.
Verrassend is dat niet: ook in veel andere landen waren de deelnamecijfers laag. In Luxemburg bijvoorbeeld ging het recent om net iets meer dan 1 promille van de 430.000 katholieken in het land.
Even weinig verrassend zijn de Duitse uitkomsten. Zo willen de deelnemers volgens KNA onder meer een hervorming van de seksuele moraal en een grotere rol voor leken, in het bijzonder voor de vrouwen onder hen.
Ook klonken klachten over wat de deelnemers zien als uitsluiting van mensen die niet volgens de l’Aeer van de Kerk leven, zoals stellen van gelijk geslacht.
Dit alles is in lijn met de geluiden die herhaaldelijk klonken in de ‘Synodale Weg’, het omstreden hervormingsproces in de Duitse Kerk dat al een aantal jaren loopt.
Die komt in de huidige samenvatting ook aan bod. Er leeft volgens de bisschoppen “een zekere ambivalentie” onder Duitse katholieken. “Sommigen zijn zo teleurgesteld dat ze niets meer verwachten van een nieuw ingeroepen synodaliteit. Anderen wijzen die af en willen dat alles hetzelfde blijft.”
Een probleem is ook dat de bijeenkomsten van de Synodale Weg weliswaar een “brede weerklank vond onder het kerkelijk en niet-kerkelijk publiek”, maar in de parochies op minder enthousiasme konden rekenen.
Verder vrezen de deelnemers aan de enquêtes dat de Kerk het contact met de wereld verliest. Ze zou zich meer moeten roeren in het publieke debat rond “maatschappelijk relevante (en niet alleen kerk-gerelateerde) onderwerpen als klimaatverandering, sociale rechtvaardigheid, menselijke waardigheid, armoede en migratie, oorlog en vrede”.
Binnen de Kerk bespeuren zij grenzen “tussen degenen die zichzelf van de wereld willen afzonderen en degenen die zichzelf in een kritisch-constructieve relatie met de hedendaagse samenleving” zien staan.
Tegelijk gaven veel deelnemende katholieken aan zich niet goed voorbereid te voelen “op een dialoog met mensen in een seculiere samenleving”.
Ook zouden vele leken zich “gedwarsboomd” voelen door de priesters en bisschoppen in de Kerk.
Een aantal mensen pleitte ervoor priesters helemaal te ontslaan van bestuurlijke taken zodat zij zich op de pastorale zorg kunnen richten. Leiderschap “zou uitgeoefend moeten worden door diegenen die daartoe het charisma, de training en de competentie bezitten”.
Eind vorige week kwamen ook Tsjechische uitkomsten van de ‘luisterfase’ naar buiten.
Tsjechië is een van de meest geseculariseerde landen van Europa: slechts een kwart van de bevolking geeft aan tot een godsdienst te behoren. Het land telt 741.000 katholieken, van wie er ongeveer 2300 deelnamen aan de ‘luisterfase’.
Zij gaven volgens Vatican News aan een transparantere en meer open Kerk te willen, die oog heeft voor de noden van de wereld en met feedback kan omgaan.
In ongeveer 30 procent van de gespreksgroepen werd gewezen op de communicatie tussen priesters en leken: men verwacht niet slechts dat theologische kennis van een priester, maar bovenal dat hij zijn parochianen nabij is en met hen kan samenwerken. Ook in Tsjechië vragen leken om een grotere rol in besluitvormingsprocessen.
Wat de hete hangijzers betreft, deed zich overigens een opvallend fenomeen voor. Nam er een priester deel aan een gespreksgroep, dan ging het volgens Vatican News vaker over geloofsoverdracht en het niet aanpassen van de regels. Was er geen priester aanwezig, dan kwamen thema’s ter tafel als hervorming, het celibaat en de vraag of vrouwen priester gewijd zouden moeten worden.
Eerder verschenen ook al rapporten over de luisterfase in onder meer Nederland, Vlaanderen en Luxemburg.
