Paus Franciscus had dinsdag een heldere boodschap voor de VN-klimaattop in Glasgow: onderwijs, een andere levensstijl en een ander ontwikkelingsmodel zijn dringend nodig om de klimaatverandering te vertragen en voor de slachtoffers ervan te zorgen.

Deze boodschap werd 2 november voorgelezen door kardinaal-staatssecretaris Pietro Parolin, die de delegatie van de Heilige Stoel op de VN-klimaatconferentie in het Schotse Glasgow leidt. De paus was zelf niet aanwezig, zoals eerder wel werd verwacht.

Integrale ecologie

Dinsdag kregen de ruim vijftig staatshoofden en regeringsleiders elk drie minuten om hun ‘nationale verklaringen’ af te leggen. Tijdens de drie minuten vertelden de leiders over de concrete toezeggingen die hun regeringen deden. Zo beloofde de paus in zijn boodschap dat het Vaticaan tegen 2050 netto nul CO2-uitstoot wil bereiken.

Omdat de invloed van de Heilige Stoel veel verder reikt dan alleen het Vaticaan, zet ze zich ook in om “onderwijs in integrale ecologie” te bevorderen, aldus de paus. Dit betekent dat er een focus is op zowel de behoeften van de aarde als op de behoeften van de mensen die haar bewonen.

“Deze toezeggingen hebben geleid tot duizenden initiatieven over de hele wereld”, schreef de paus.

Het voortouw neemen

Hij vervolgde dat het de “essentiële taak” van deze top is om de wereld te laten zien dat “er echt een politieke wil bestaat om – met eerlijkheid, verantwoordelijkheid en moed – meer menselijke, financiële en technologische middelen” in te zetten. Die middelen moeten leiden tot het “verzachten van de negatieve effecten van klimaatverandering”. Maar ze moeten ook besteed worden om de armere en meer kwetsbare landen die het meest getroffen worden te helpen.

De rijkere landen moeten het voortouw nemen, zei hij. Niet alleen omdat ze de middelen hebben, maar ook omdat ze een “ecologische schuld” hebben aan de armere landen waarvan ze de hulpbronnen al lang hebben geëxploiteerd.

Hij riep ook op tot hernieuwde aandacht voor kwijtschelding van de buitenlandse schulden van ontwikkelingslanden.

Wonden

“De wonden die onze menselijke familie zijn toegebracht door de Covid-19-pandemie en het fenomeen klimaatverandering zijn vergelijkbaar met die als gevolg van een wereldwijd conflict”, zei paus Franciscus. “Vandaag de dag, net als in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, moet de internationale gemeenschap prioriteit stellen aan de uitvoering van collegiale, solidaire en vooruitziende acties.”

Overeenstemming religieuze leiders

In zijn boodschap sprak de paus vervolgens over de Vaticaanse klimaatbijeenkomst van begin oktober toen topwetenschappers en bijna veertig leiders van ’s werelds grootste religies in Rome samenkwamen. Zij ondertekenden toen – in aanloop naar de top van Glasgow – een gezamenlijke oproep aan de politieke wereldleiders om zich in te zetten voor een beter klimaat.

“We hebben geluisterd naar de stemmen van vertegenwoordigers van vele religies en spirituele tradities, vele culturen en wetenschappelijke gebieden.” Het waren “heel verschillende stemmen, met heel verschillende gevoeligheden”. Maar, schreef hij, er was “een opmerkelijke overeenstemming over de dringende noodzaak van een verandering van richting, een vastberaden besluit om van de ‘wegwerpcultuur’ die in onze samenlevingen heerst over te gaan naar een ‘cultuur van zorg’ voor ons gemeenschappelijke huis en zijn bewoners, nu en in de toekomst.”

Transitie

“De mensheid beschikt over de middelen om deze verandering tot stand te brengen, die een echte bekering vereist, zowel individueel als communautair, en een vastberaden wil om deze weg in te slaan,” aldus de paus. “Het zal de overgang met zich meebrengen naar een meer integraal en integrerend ontwikkelingsmodel, gebaseerd op solidariteit en verantwoordelijkheid. Een transitie die ook serieus rekening moet houden met de effecten op de arbeidsmarkt.”

‘Dit kan niet doorgaan’

“Helaas moeten we erkennen hoe ver we nog verwijderd zijn van het bereiken van de doelen die zijn gesteld om de klimaatverandering aan te pakken”, zei hij. “We moeten eerlijk zijn: dit kan niet doorgaan!”

De paus benadrukte nog eens dat veel mensen lijden onder deze klimaatcrisis: “vooral degenen die het meest kwetsbaar zijn, hebben de steeds frequentere en verwoestende gevolgen ervan ervaren. Tegelijkertijd zijn we ons gaan realiseren dat het ook om een kinderrechtencrisis gaat en dat er in de nabije toekomst meer klimaatmigranten zullen zijn dan vluchtelingen uit oorlogen en conflicten.”

“Dit is het moment om dringend, moedig en verantwoordelijk te handelen”, zei hij tegen de leiders. “De jongeren, die ons de afgelopen jaren sterk hebben aangespoord om in actie te komen, zullen alleen de planeet erven die we aan hen willen nalaten, op basis van de concrete keuzes die we vandaag maken.”

Bronnen: Catholic News Service en Catholic News Agency