Miljoenen bezoekers doen Parijs deze dagen aan voor de Olympische Spelen die daar tot en met 11 augustus plaatsvinden. Wie naast sport tijd heeft voor meer, kan ook terecht bij het talrijke katholieke erfgoed in de Franse hoofdstad.

Ruim driehonderd wedstrijden vinden er tijdens de Olympische Spelen plaats in 32 verschillende sporten. Deelnemers houden daarbij ook het olympische credo voor ogen: “Het belangrijkste in het leven is niet de overwinning, maar de strijd; het essentiële is niet dat je gewonnen hebt, maar dat je goed gestreden hebt.”

Katholiek erfgoed

Dit zal menig gelovige doen denken aan de woorden van de apostel Paulus in zijn tweede brief aan Timoteüs: “Ik heb de goede strijd gestreden, de wedloop voleind, het geloof bewaard” (2 Tim. 4,7). Niet alleen het olympisch credo geeft iets weer van het geloof, maar ook Parijs zelf. In de Franse hoofdstad is tal van katholiek erfgoed te bezoeken. Ook lang na de Olympische Spelen.

Het bekendste voorbeeld daarvan is wellicht de Notre Dame. De kathedraal viel in 2019 ten prooi aan de vlammen en wordt in december van dit jaar heropend. Deze zomer kan dus nog alleen de buitenkant worden bewonderd.

Maar vlakbij museum het Louvre ligt de St. Germain l’Auxerrois. Deze gotische kerk herbergt momenteel het beroemde beeld uit de Notre Dame, dat van Onze Lieve Vrouwe van Parijs. Ook is hier het graf te vinden van de heilige Landry, een van de heiligverklaarde bisschoppen van Parijs.

Sainte-Chapelle, nu een museum, was tot de veertiende eeuw de koninklijke kapel van de Franse koningen. Daar werd destijds ook de doornenkroon van Christus bewaard. De kapel werd speciaal gebouwd voor het herbergen van de doornenkroon, die rond 1240 vanuit het Heilig Land naar Frankrijk werd gebracht door koning Louis IX. De wereldberoemde glas-in-loodramen van Sainte-Chapelle maken van deze kapel een ware toeristenmagneet.

De geschiedenis van het katholieke Parijs gaat terug tot de derde eeuw, de tijd van de eerste bisschop van Parijs, de heilige Dionysius van Parijs, die volgens de overlevering zijn eigen afgehakte hoofd naar zijn graf droeg terwijl hij het Evangelie verkondigde.

De plaats waar Saint-Denis, zoals hij meestal genoemd wordt, en nog een aantal martelaren van de vroege Franse Kerk hun martelingen moesten ondergaan, ligt in de wijk Montmartre (die er ook naar is vernoemd).

De kerk van St. Pierre de Montmartre is de op twee na oudste nog bestaande kerk in Parijs en bevindt zich op deze plek. Het was ook hier dat de heiligen Ignatius van Loyola en Franciscus Xaverius samen met een aantal vrienden in 1534 een gemeenschap vormden die later de jezuïetenorde zou worden.

De bekendste kerk in Montmartre is echter toch wel de Sacre-Coeur. Met de bouw van de kerk werd in 1875 begonnen. De kerk was bedoeld als een vorm van boetedoening voor het morele verval van Frankrijk sinds de Revolutie. In de Sacre-Coeur vindt al sinds 1885 onafgebroken de aanbidding van het Allerheiligste plaats.

Het centrale kunstwerk in de basiliek is het indrukwekkende mozaïek getiteld De triomf van het Heilig Hart van Jezus, waarop Christus zijn armen uitstrekt en zijn gouden hart aan iedereen aanbiedt. Hij wordt geflankeerd door de Heilige Maagd en de aartsengel Michaël, de beschermheilige van Frankrijk. Een andere Franse beschermheilige, Jeanne d’Arc, reikt Christus een kroon aan, als teken dat hij de Koning van het Universum is.

Over de hele wereld hebben katholieken een devotie tot de Wonderdadige Medaille. En het was in een Parijse straat, de Rue du Bac, dat Onze Lieve Vrouw in 1830 tweemaal verscheen. Tijdens een van de verschijningen vroeg Maria aan de heilige Catherine Laboure (1806-1876) om ervoor te zorgen dat de medaille er zou komen.

Maria smeekte de gelovigen ook om naar het altaar te komen en te bidden om haar moederlijke voorspraak, en ze liet de heilige Catherine een met edelstenen ingelegde wereldbol zien.

De kapel is de rustplaats van Laboure, maar ook de  medeoprichtster van de Dochters van Liefde, de heilige Louise Legras-de Merillac (1591-1660) ligt er begraven. Ook is er een reliekschrijn te vinden met daarin het hart van de stichter van die congregatie, de heilige Vincentius a Paulo (1581-1660).

Zijn lichaam ligt even verderop in het moederhuis van de missiecongregatie die hij oprichtte, beter bekend als de Lazaristen. Daar liggen ook de lichamen van twee andere heiligverklaarde lazaristen, Franciscus Regis Clet (1748-1820) en Johannes Gabriel Perboyre (1802-1840).

Een ander populair Mariaheiligdom in Parijs is de Notre Dame des Victoires. Deze kerk werd gebouwd door koning Lodewijk XIII, uit dankbaarheid voor de katholieke overwinning bij La Rochelle in 1628 tijdens de godsdienstoorlogen met de protestantse hugenoten.

Meer dan 37.000 ex voto’s zijn uit dankbaarheid achtergelaten in de kerk en nog steeds te bezichtigen. Onder meer een jonge Theresia van Lisieux bad hier terwijl ze haar roeping tot de Karmel onderzocht, en John Henry Newman ging erheen om Maria te danken voor zijn bekering tot het katholieke geloof.

De kerk van St. Etienne du Mont herbergt de relieken van de Parijse beschermheilige Genoveva van Parijs, de wonderdoener en zieneres uit de vijfde eeuw die de stad op verschillende momenten voor en na haar dood redde van een ramp. Het oorspronkelijk aan haar toegewijde heiligdom en haar tombe werden vernietigd tijdens de Franse Revolutie. Nu liggen haar relieken in deze kerk.

Ook is hier Blaise Pascal (1623-1662) begraven. Paus Franciscus publiceerde vorig jaar nog een apostolische brief over hem, Sublimitas et miseria hominis (‘De grootsheid en ellende van de mens’), bij gelegenheid van de vierhonderdste geboortedag van de Franse wis- en natuurkundige, filosoof en theoloog.

Septembermoorden

De Franse Revolutie heeft Parijs getekend en ook, in negatieve zin, het kerkelijk leven in de stad. In de crypte van de kerk St. Joseph des Carmes rusten de slachtoffers van de Septembermoorden van 1792.

Vier dagen lang trok een groep mannen toen van gevangenis naar gevangenis om tegenstanders van de Franse Revolutie uit de weg te ruimen, onder wie geestelijken. In 1926 werden de Septembermartelaren zalig verklaard. Hier is ook de laatste rustplaats van martelaar Salomon Leclercq, die in 2016 heilig werd verklaard. (Vertaling Susanne Kurstjens)