Een vriendin van me – laten we haar Barbara noemen – biechtte ooit aan mij en mijn man op: “Ik vind het verschrikkelijk om te zeggen, maar diep in mijn hart zie ik vreselijk op tegen de feestdagen. Ieder jaar gedragen mijn kinderen zich tijdens de decembermaand verschrikkelijk. Vooral als we op familiebezoek zijn. Bij de een zijn ze hyperactief, bij de ander dodelijk verveeld.

Ik weet dat ik lieve kinderen heb, maar tijdens de feestdagen veranderen ze in klagende, hebberige monstertjes. Is er een manier om de feestdagen heelhuids met zijn allen door te komen? Of kan ik beter op een onbewoond eiland gaan zitten tot het januari is?”

Planning vooraf

Alle ouders begrijpen waarschijnlijk wel wat Barbara bedoelt. Toch zijn mooie en rustige feestdagen wel degelijk binnen handbereik. Maar dat vereist enige planning vooraf, zoals we Barbara ook vertelden.

Ons eerste advies aan Barbara was om zich in te beelden dat zij en haar gezin tijdens de kerstdagen op dat onbewoonde eiland zouden zitten. We vroegen haar waar ze dan mee bezig zouden zijn. Ze noemde dingen als koekjes bakken, spelletjes doen en lezen. We gaven haar vervolgens de opdracht om in haar agenda de komende weken tijd vrij te maken om als gezin dat soort dingen thuis te gaan doen.

Vervolgens adviseerden we haar om een familievergadering te beleggen. Tijdens die bijeenkomst moesten zij en haar man met de kinderen bespreken hoe de feestdagen eruit zouden zien en wat voor gedrag ze dan van hen zouden verwachten. Niet als keiharde eisenlijst, maar als richtlijnen voor de kinderen.

Oefenen

Je kunt je kinderen bijvoorbeeld vertellen dat de komende weken erg druk gaan zijn. En dat je tijd voor het gezin alleen hebt ingepland om ervoor te zorgen dat het niet te druk wordt. Je kunt erbij zeggen:

“Laten we er samen voor zorgen dat we er een fijne tijd van maken. Laten we dus proberen altijd vriendelijk tegen elkaar te zijn, anderen met respect te behandelen en proberen netjes te blijven als we andere dingen te eten krijgen of andere dingen doen dan we thuis gewend zijn. We gaan dit de komende dagen oefenen, zodat we voorbereid zijn als we Kerstmis bij oma zijn.”

Het opstellen van dit soort richtlijnen geeft je kinderen meer om mee te werken dan het willekeurige “Oké, we zijn nu bij oma, gedraag je”, waar zo velen van ons op terugvallen. Het oefenen van dit soort gedrag en van andere normale gezinsregels is belangrijk om ervoor te zorgen dat die regels blijven hangen.

Terug naar huis

Als de kinderen elkaar beginnen dwars te zitten – bijvoorbeeld in de auto op weg naar een kerstviering – kun je als ouders zeggen: “Jullie gedragen je niet zoals we allemaal beloofd hebben. Laat me horen hoe jullie dit vriendelijk kunnen oplossen.”

Als dat de kinderen echt niet lukt en de gemoederen hoog oplopen, kun je gewoon omkeren en terug naar huis gaan. Je zou als ouder niet aarzelen om dat te doen als een van de kinderen koorts had. En dus ook niet als de emotionele temperatuur van het gezin te hoog oploopt.

Een andere manier om de feestdagen gemakkelijker te maken is het gebruik van een codewoord, een speciaal woord dat alleen de leden van je eigen gezin begrijpen.

Als je kind (of jijzelf) dan echt opgebrand begint te raken tijdens een bezoek, of als je kind gewoonweg niet meer weet hoe hij of zij het moet aanpakken als tante Gertrude haar befaamde bloedworst maar blijft opdringen, kan je kind zachtjes iets als ‘deksel’ fluisteren als signaal dat er een moment alleen met de andere gezinsleden nodig is om uit te zoeken wat er nu moet gebeuren.

Codewoord

Als je eenmaal alleen bent, bedenk dan wat de opties zijn. Vind je een gracieuze manier om het bezoek voortijdig te beëindigen? Tante Gertrude vertellen dat je weliswaar fantastische dingen over haar bloedworst hebt gehoord, maar dat je ooit een vreselijke allergische reactie op het spul hebt gehad en dat je het helaas aan je voorbij moet laten gaan?

Misschien heeft de persoon die het codewoord gebruikte gewoon een extra knuffel nodig om door de stress van het bezoek heen te komen. Wat de oplossing ook is, het codewoord zal je gezin eraan herinneren dat jullie tijdens de feestdagen als een team werken en dat jullie op elkaar kunnen rekenen voor hulp.

Hoewel niets een volledig stressvrije kerstvakantie kan garanderen, kunnen dit soort eenvoudige hulpmiddelen er zeker aan bijdragen dat gezinnen dit jaar een gelukkige, gezonde en heilige tijd samen hebben.