Kardinaal George Pell is gisteren onverwacht gestorven op 81-jarige leeftijd. Zijn indrukwekkende staat van dienst voor de Kerk werd in latere jaren vertroebeld door de misbruikbeschuldiging die ondanks vrijspraak aan hem is blijven kleven.
Vrij plotseling overleed de Australische kardinaal in de avond van 10 januari vanwege complicaties die optraden na een routineuze heupoperatie. Volgens het Vaticaan is hij in het Romeinse Salvator Mundi-ziekenhuis gestorven. Na een Vaticaanse uitvaart zal zijn lichaam naar Sydney gevlogen worden, waar hij wordt begraven in de kathedraal van het aartsbisdom waar hij tussen 2001 en 2014 aartsbisschop was.
Met het overlijden van de boomlange Australiër – Pell was met zijn 193 centimeter moeilijk te missen tijdens Vaticaanse bijeenkomsten – neemt de Kerk afscheid van een prelaat die qua statuur én invloed groot was. Tijdens zijn leven heeft hij heel wat belangrijke posten op het zuidelijk en het noordelijk halfrond bekleed. Hij was aartsbisschop van Melbourne en later ook van Sydney, de twee grootste steden van zijn vaderland.
In 2013 richtte paus Franciscus kort na zijn pausverkiezing de Raad van Kardinalen op, een orgaan dat hem moest adviseren bij het bestuur en zijn geplande hervormingen van de Kerk. Hij benoemde Pell, die tien jaar eerder door paus Johannes Paulus II kardinaal gecreëerd was, tot een van de leden van de Raad. In februari 2014 werd hij de eerste prefect van het destijds nieuwe Secretariaat voor de Economie, waarmee hij de facto de derde man van het Vaticaan werd.
Met deze benoeming gelastte paus Franciscus kardinaal Pell met de financiële hervorming van de Heilige Stoel. De taak leek geknipt voor de taaie Pell, die in zijn jeugd een verdienstelijk Australian footballspeler was: zijn hervormingspogingen gingen met evenveel geduw en getrek gepaard als een potje Australian football.
Met name vanuit het Vaticaanse Staatssecretariaat kreeg hij met veel tegenstand te maken. “Het was niet zozeer mijn stijl die problemen maakte, maar mijn actie tegen corruptie, incompetentie en verspilling”, vertelde hij in 2021 daarover in een interview met Nederlands Dagblad. “Ze wilden niet dat die aan het licht zouden worden gebracht.”
Het grote vertrouwen dat paus Franciscus gedurende de eerste jaren van zijn pontificaat in kardinaal Pell had, valt enigszins opmerkelijk te noemen, want de Argentijn en de Australiër dachten over veel zaken verschillend. Als aartsbisschop in zijn thuisland gold Pell reeds als hét kopstuk van de behoudende vleugel van de Australische Kerk. Tijdens het conclaaf van 2013 stemde hij volgens Crux niet voor de progressieve kardinaal Bergoglio, maar voor diens conservatievere rivaal, kardinaal Angelo Scola.
Ook op liturgisch vlak zagen Pell en de paus de zaken anders. Zo koesterde hij de tridentijnse ritus, die paus Franciscus juist meer aan banden legde. In een recent – misschien wel zijn laatste – interview met het Amerikaanse persbureau OSV vertelde hij “volledig toegewijd” te zijn aan de tridentijnse Mis, die hij “iedere dag” vierde. “Er zal een hervorming van de hervorming van de liturgie komen”, voorspelde Pell, doelend op de liturgische hervormingen van het Tweede Vaticaans Concilie. “Het transcendentale aspect van de nieuwe ritus moet sterker worden.”
Paus Franciscus heeft vandaag een condoleancebericht gestuurd aan kardinaal Giovanni Battista Re, hoofd van het College van Kardinalen. Daarin prijst de paus Pells “consistente en toegewijde getuigenis, zijn trouw aan het Evangelie en de Kerk, en zeker zijn standvastige werk voor de financiële hervormingen van de Heilige Stoel, waarvoor hij met vastberadenheid en wijsheid een basis heeft gelegd”.
In latere jaren raakte Pells naam haast onlosmakelijk verbonden aan de beschuldiging dat hij in de jaren negentig twee minderjarige jongens seksueel misbruikt zou hebben. De aantijging zou kardinaal Pell vrijwel al zijn invloed ontnemen – en later ook zijn vrijheid.
In juni 2017 legde hij zijn functie bij het Secretariaat voor de Economie neer om zich in Australië tegen de beschuldigingen te kunnen verdedigen. In maart 2019 – hij was toen ook niet langer lid van de Raad van Kardinalen – kreeg hij te horen dat hij schuldig was bevonden en tot zes jaar cel werd veroordeeld. Pell zat toen al in de cel: in totaal zou hij ruim vierhonderd dagen in de gevangenis verblijven, tot hij uiteindelijk in 2020 door de Hoge raad van Australië werd vrijgesproken en het vonnis vernietigd werd.
Gedurende zijn tijd in de gevangenis hield kardinaal Pell nauwgezet zijn memoires bij. “Ik dacht dat dat misschien behulpzaam zou kunnen zijn voor anderen die in moeilijkheden verkeren, voor mensen die net als ik een periode van lijden ondergingen”, zei Pell daarover in een interview met Vatican News uit 2021.
In 2020 werd kardinaal Pells naam gezuiverd, maar de misbruikbeschuldiging zou voorgoed aan hem blijven kleven. Dat blijkt alleen al uit de manier waarop Nederlandse media deze ochtend zijn overlijden melden: het woord ‘misbruik’ is in vrijwel iedere krantenkop aanwezig. Na zijn vrijspraak keerde de kardinaal terug naar Rome, waar hij bleef wonen maar (ook gezien zijn leeftijd) geen Vaticaanse functies meer uitoefende.
De laatste jaren van kardinaal Pells leven stonden in het teken van zijn beschadigde reputatie. Een audiëntie met paus Franciscus, waarbij de paus opmerkte dat het “een genoegen was” om Pell weer te zien, zorgde zes maanden na zijn vrijlating voor enig eerherstel. Tijdens die ontmoeting stond de paus stil bij de gevangenschap die de kardinaal in zijn gepubliceerde memoires beschreven had. “Bedankt voor dat getuigenis”, sprak hij toen tegen kardinaal Pell.
Kardinaal Pells lange gestalte was voor het laatst zichtbaar voor de wereld tijdens de uitvaart van emeritus-paus Benedictus, waar Pell naar verluid goed bevriend mee was. Kort na Benedictus’ overlijden werd kardinaal Pell door OSV geïnterviewd over de paus die hij uiteindelijk slechts tien dagen zou moeten missen.
“De wereld is een zeer beminnelijke man armer”, zei Pell over Benedictus. “Wij hebben sinds mijn terugkeer naar Rome vaak met elkaar gepraat over het leven van de Kerk en veel andere dingen. Dus ja, ik zal hem missen.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
