De franciscaan die een belangrijke rol in de Amazonesynode van 2019 speelde, is overleden. Kardinaal Cláudio Hummes stierf maandag na een ziekbed op 87-jarige leeftijd in de Braziliaanse metropool São Paulo. Het Vaticaan maakte dit diezelfde dag bekend.
Zijn vele jaren van bediening stonden in het teken van sociaal activisme, onder meer op het gebied van klimaatverandering, armoede en bescherming van inheemse volkeren.
Hij stak zijn wens voor een standvastige en verenigde Kerk nooit onder stoelen of banken. “De Kerk verdedigt haar eenheid als een eenheid van pluraliteit. Verdeeldheid is slecht”, zei de kardinaal regelmatig.
Zijn ideeën van een verenigde Kerk die opkomt voor de armen kon hij helpen gestalte geven bij de Amazonesynode van 2019. Paus Franciscus benoemde Hummes tot relator-generaal (rapporteur) van de Amazonesynode en tot lid van de pre-synodale raad. Als relator-generaal was Hummes verantwoordelijk voor het schrijven van het inleidende rapport en van het eindrapport van de synode.
Hij pleitte voor herstel van de inheemse volkeren en een Kerk die hen beschermt en helpt bij het opbouwen van hun toekomst. De vergadering moest zich concentreren op nieuwe wegen voor de Kerk in de Amazone, zei hij. Hij sprak over inculturatie (het integreren van de Kerk in een cultuur), priestertekorten, de rol van diakens en vrouwen en de zorg voor de schepping.
Paus Franciscus noemde Hummes “een goede vriend”. Hij vertelde in een interview in maart 2013 over hoe hij door een opmerking van Hummes aan zijn pausnaam was gekomen.
“Toen duidelijk werd dat ik tot paus gekozen was”, vertelde paus Franciscus, “omhelsde hij me, kuste me en zei: ‘Vergeet de armen niet!’ En dat woord kwam binnen: de armen. Toen dacht ik meteen aan Franciscus van Assisi.”
Kardinaal Hummes werd op 8 augustus 1934 geboren in Brazilië in een Duits immigrantengezin. Hij trad toe tot de franciscanen en werd in 1958 tot priester gewijd. Hij was provinciaal overste van de franciscanen van Rio Grande do Sul van 1972-1975 en voorzitter van de Unie van Latijns-Amerikaanse Conferenties van Franciscanen.
Op 25 mei 1975 werd Hummes tot bisschop gewijd. Achtereenvolgens was hij bisschop van Santo André, aartsbisschop van Fortaleza en aartsbisschop van São Paulo. In 2001 maakte paus Johannes Paulus II hem kardinaal. Vervolgens verliet Hummes zijn vaderland en was hij van 2006 tot 2010 prefect van de Congregatie voor Geestelijken in Rome.
In 2010 legde de kardinaal zijn taken als prefect neer. Toch bleef hij zich inzetten voor de Kerk en de Amazone. Zo was hij voorzitter van de Pan-Amazonisch Kerkelijk Netwerk (REPAM), een netwerk van organisaties die opkomen voor de bescherming van de inheemse bevolking, de natuur en de cultuur in de Amazone. Sinds een paar jaar was hij voorzitter van de kerkelijke conferentie voor de Amazone (CEAMA) wat een uitvloeisel is van de Amazonesynode in 2019.
