De Hongaarse pater Franz Jalics is zaterdag 13 februari in zijn geboorteland op 93-jarige leeftijd overleden. De jezuïet werd geroemd als retraiteleider, maar stond ook in de schijnwerpers als slachtoffer van de Argentijnse junta en de vermeende rol van paus Franciscus in zijn arrestatie.
Jalics werd in 1976 gevangen genomen door de militaire dictatuur van Argentinië tijdens de zogeheten ‘Vuile Oorlog’. De Hongaarse jezuïet leefde sinds 1957 in Buenos Aires; eerst voor zijn studie theologie, later als priester in een sloppenwijk van de stad. Vanuit deze wijk doceerde hij dogmatiek en theologie aan verschillende universiteiten en gaf hij retraites. Een van zijn studenten was Jorge Mario Bergoglio, de huidige paus.
Met zijn medebroeder Orlando Yorio werd Jalics gevangengenomen vanwege een eerder contact dat ze hadden met een catechiste die zich bij de guerrilla had aangesloten. Dat contact hadden ze echter direct verbroken op het moment dat ze hiervan op de hoogte kwamen.
Jalics schreef in een verklaring in maart 2013 dat de officier die hem verhoorde dacht dat hij vanwege zijn Hongaarse afkomst een Russische spion was. Verder deden er volgens de jezuïet al langer valse geruchten de ronde dat de paters zelf tot de guerrilla behoorden.
Na vijf dagen verhoor en marteling zei de officier dat de twee onschuldig waren en beloofde hij hen vrij te laten. Toch werden ze vijf maanden lang geblinddoekt en geboeid gevangen gehouden. “Ik vermoed dat de geruchten echter de reden zijn waarom wij niet onmiddellijk vrijgelaten werden”, schreef Jalics.
In die tijd was paus Franciscus – toen nog pater Jorge Mario Bergoglio – overste van de Argentijnse jezuïeten. In 2003 beschuldigde een Argentijnse journalist, Horacio Verbitsky, Bergoglio ervan dat hij zijn twee medejezuïeten had “verlaten”.
Deze beschuldigingen zijn altijd resoluut door het Vaticaan verworpen. Tal van mensen getuigden van de “stille diplomatie” van Bergoglio ten tijde van de Vuile Oorlog, juist ter bescherming van de priesters en de studenten.
Paus Franciscus zelf zei over zijn tijd aan het hoofd van de Argentijnse jezuïeten dat het “een periode van grote innerlijke crisis” was en gaf toe dat hij fouten had gemaakt.
Jalics schreef hier – een week nadat Bergoglio tot paus verkozen was – het volgende over: “Vroeger was ik geneigd te denken dat wij het slachtoffer waren van een aangifte. Eind jaren negentig is mij echter na talrijke gesprekken duidelijk geworden dat dit vermoeden ongegrond was. Het is daarom fout te beweren dat onze arrestatie gebeurd is op initiatief van pater Bergoglio s.j.” Ook merkte hij op: “Dit nu zijn de feiten: Orlando Yorio en ik werden niet door pater Bergoglio aangegeven.”
Paus Franciscus en pater Jalics vierden in oktober 2013 samen de Mis als teken van verzoening.
Jalics werd op 16 november 1927 in Boedapest geboren met de naam Jálics Ferenc. Zijn vader had een militaire carrière voor hem in gedachten, maar op zijn twintigste besloot Jalics anders en werd hij novice bij de jezuïeten. Hij studeerde filosofie in Duitsland en in België. In 1956 werd hij naar Chili gestuurd. Een jaar later ging hij naar Argentinië, waar hij in 1959 tot priester werd gewijd.
Na zijn vrijlating uit de Argentijnse gevangenis verliet de pater Zuid-Amerika. Hij ging naar de Verenigde Staten en vervolgens naar Duitsland.
Gevoed door zijn ervaring in gevangenschap, ging hij schrijven en lesgeven in “contemplatie in het dagelijks leven”. Tijdens zijn gevangenschap bad hij veel, onder meer door de naam van Jezus te herhalen. Zijn contemplatieve oefeningen hielden hem op de been.
Deze houding predikt hij ook in zijn boek Jezus Christus als gids: “Wij moeten leren te aanvaarden wat wij niet kunnen veranderen; erbij blijven vanuit een innerlijke vrede, ook als het niet goed gaat; vechten met een verzoend hart.”
Jalics richtte in 1984 een meditatieschool in Beieren op. In 2004 keerde hij terug naar Boedapest, waar hij vanaf 2017 een teruggetrokken bestaan leidde.
Bronnen: La Croix, Vatican News
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
