De vijftienhonderdste verjaardag van de doop van de Frankische koning Clovis leidde in 1996 tot een confrontatie tussen links en rechts in Frankrijk. Het Front National probeerde hem voor zijn karretje te spannen en aan de andere kant schilderde links hem af als een fascist. “Te gek om los te lopen”, vond de Vlaamse historicus Raoul Bauer. Hij ging op zoek naar de feiten rond de koning, die rond 466 werd geboren en stierf in 511.
Twee vrouwen hadden een belangrijk aandeel in Clovis’ besluit om zich te laten dopen: zijn echtgenote Clotilde en de heilige Genoveva van Parijs. Deze laatste genoot destijds een enorm gezag: Clovis liet op de plaats van het tegenwoordige Panthéon een kerk bouwen die aan haar was gewijd. Mede dankzij haar en dankzij Clotilde, die al katholiek was, koos hij voor de Kerk van Rome.
Dat was geen voor de hand liggende keus. Veel christelijke vorsten hingen in die tijd het arianisme aan. Bauer betoogt dat zij zich op basis hiervan als alleenheersers beschouwden. Een katholiek zoals Clovis daarentegen, was onderworpen aan het morele gezag van de paus. Dat wil zeggen dat een vorst niet boven de wet staat en Bauer gaat zelfs zo ver om te stellen dat hiermee de kiem van de democratie is gelegd.
Doordat Clovis heerser werd over West-Europa verdween hier het arianisme en werd er het fundament gelegd voor een samenleving die gebaseerd is op de wet en niet op de willekeur van de vorst.
Bauer heeft zijn stelling stevig onderbouwd. Hij wikt en weegt de informatie die uit het schaarse bronnenmateriaal te halen valt en houdt de werken van eerdere biografen van Clovis uitgebreid tegen het licht. Hij beschrijft de tijd waarin Clovis leefde: het Romeinse rijk brokkelde af en de machtsverhoudingen in West-Europa verschoven.
Door het minutieus beschrijven van de verschillende visies op Clovis, het omkeren van elk snippertje hard bewijs dat is overgeleverd en ook doordat Bauer zijn verhaal niet helemaal chronologisch vertelt, bestaat het gevaar dat de lezer ergens de weg kwijtraakt en moedeloos afhaakt. In dat geval bieden de laatste twee hoofdstukken en de epiloog uitkomst: daarin laat Bauer glashelder zien dat Clovis geen fascist avant la lettre is of de eerste koning van Frankrijk. Hij was een van de founding fathers van Europa.
Raoul Bauer, Clovis in de schaduw van twee vrouwen (ca. 466-511). Uitg. Davidsfonds, 256 pp., pb., € 27,50 ISBN 978 90 5908 786 6
