Je moet die hele quarantaine eigenlijk gewoon zien als een soort van minivakantie, zeg ik altijd maar. Zo erg is het toch ook allemaal niet, dat begrijpen we wel als we naar het nieuws kijken.
De mensen die er dood aan gaan zijn toch meestal boven de tachtig – oké, vooruit, vijftig. Met gezondheidsproblemen, nota bene. En overgewicht! Jammer. Hadden ze maar beter uit moeten kijken met hun eetpatroon en zo.
Wij jonge, gezonde, sterke mensen slaan onszelf er gewoon doorheen. Wij, mensen die ertoe doen! (lees: die de economie draaiende houden). De rest… ach ja. Het moest er toch een keer van komen.
Dit is geen blog over hoe de quarantaine ons allemaal dichter bij onszelf brengt en uiteindelijk klaarstoomt voor Pasen bij wijze van speciaal vastentijd-extraatje. Goed, zo kan je het zien: ik juich het toe dat mensen met een burn-out nu eindelijk gedwongen zijn thuis te zitten, in plaats van door te gaan alsof de morgen niet bestaat. Ik juich het toe dat dit hele gedoe er misschien voor zorgt dat we niet meer continu bezig zijn met wat iedereen van ons denkt, omdat we uiteindelijk toch weinig de deur uitgaan.
Wat er echter in me opkwam na een paar weken van isolatie, was het volgende: dit is de tijd waarin de echte mens naar voren komt! Blaas op de bazuinen en aanschouw… de kroon op het werk van de schepping! Het wezen dat God als laatste schiep om zorg te dragen over de rest van de schepping, het wezen naar Gods evenbeeld, het bezielde wezen dat goed en kwaad weet te onderscheiden…
Daar ligt hij dan, in de stinkende pyjama die hij al twee weken draagt, als een zombie en starend naar dat eigenaardige voorwerp dat zijn hand geen seconde verlaten heeft sinds hij het kocht.
Ik moet er bijna van lachen, hoewel het een vrij verbitterde lach is. Dit is de mens – althans, de mens van 2020. De mens die continu in zichzelf opgesloten zit, maar geen flauw benul van zijn eigen gedachten heeft. Hij kijkt naar de grond, niet naar boven. Zodra er gevaar om de hoek komt kijken, stormt hij naar de supermarkt om al het bloem mee te nemen (Nederlanders, wat doen jullie daar eigenlijk mee? Doen jullie er water bij in de hoop dat er plots een Knorr Wereldgerecht ontstaat?).
Laat ik het anders verwoorden: hij ziet dat zijn buurman meer bloem mee de Albert Heijn uit sleurt dan hij op kan bergen, dus hij doet onmiddellijk hetzelfde. Zo werkt het namelijk, dat vond men in nazi-Duitsland ook. Misschien vind je die vergelijking onterecht heftig en overdreven belerend, maar ik kan je verzekeren dat ik compleet nuchter ben terwijl ik dit schrijf, en niet meegesleurd word door één of andere emotionele vloedgolf.
De mens zou vandaag de dag, dat bewijst deze crisis maar weer, voor zichzelf kiezen. Fijn, al die berichten over hoe solidair we blijken te zijn en hoe trots de premier op ons is, maar de keiharde waarheid blijft dat we als kippen zonder kop ons hachje veilig stellen zodra het nodig lijkt te zijn. Het is heel menselijk hoor, dus je hoeft je niet te schamen. Blijkbaar heeft God ons gemaakt met een overlevingsinstinct.
Nu, waar ik heen wil is het volgende: dit is geen column om de mens af te branden, noch een klaagzang over hoe waardeloos we zijn. In tegendeel. De waarde, het unieke van de mens bestaat hieruit: dat hij zich, als hij zich eventjes inspant, kan realiseren dat hij eer heeft. Dat hij waardigheid heeft.
De mens is geen kip zonder kop. Hij is in staat zichzelf boven zijn lichamelijke behoeften te verheffen, hij is in staat zijn woede en irritatie jegens andere bloemjagers te controleren en zichzelf te accepteren zoals hij is, om zichzelf vervolgens te verloochenen vanuit een pure wil tot het goede doen. Wat we nu zijn, hebben we zelf willen worden.
Laat deze crisis ons inzien waar we werkelijk in isolatie zitten, waar we echt in quarantaine zitten: in onszelf.
