Aan de overkant van de rivier de Zeja ligt China, op nog geen halve kilometer van ons vandaan. Het water is bevroren en we zien hoe de avondzon zich achter de hoge gebouwen van de skyline van Heihe verbergt. Het zou een korte wandeling zijn naar een wereld van neonlichten en exotische gerechten, maar prikkeldraden scheiden de rivier in drie delen.
Een stukje niemandsland in het midden en daarna aan beide zijden wat de herinnering aan de Muur in gedachten roept. Wachthuisjes staan een paar honderd meter van elkaar op het ijs en uit nauwe schoorsteentjes komen pluimpjes rook. De illusie om ooit deze rivier over te kunnen steken, gaat in rook op.
Alles wees me erop dat we ver van het ‘grenzenloze’ Europa verwijderd waren. We brachten een dag door in de stad Blagovesjtensk, tussen de rivieren de Amoer en de Zeja. Met vier parochianen hadden we een hele dag gereisd om de pelgrimstocht te maken naar de parochie in deze stad en enkele oud-parochianen van Chabarovsk te bezoeken.
Onze Tatiana heeft parkinson en om die reden was ze vorig jaar met Sergei verhuisd, om dichtbij hun zoon te kunnen zijn. We brachten tevens een bezoek aan wat voor de communistische revolutie de katholieke kerk was. Het gebouw is bewaard gebleven en is nu een orthodoxe kerk. Jarenlang waren er onderhandelingen gaande over de teruggave van ‘ons’ gebouw, wat uitgesteld werd, omdat eerst de nieuwe orthodoxe kerk gebouwd zou moeten worden.
Het Vaticaan gaf er aan het einde van de jaren negentig zelfs een donatie voor, opdat wij zo snel mogelijk weer onze kerk zouden kunnen gebruiken. De nieuwe orthodoxe kerk staat al lang in pracht en praal, maar van teruggave van ons gebouw is geen sprake meer. Het neogotische bakstenen kerkgebouw spreekt zelf het oordeel uit.
“Dat ontbreken van een solide moraal, gebaseerd op de tien geboden, op waarden die diep in de ziel van iedere mens geworteld zijn, is goed merkbaar in de samenleving”
Op de torenspits staat nog altijd een Latijns kruis. Men heeft verschillende keren geprobeerd om het te verwisselen voor een orthodox kruis, maar het is nooit gelukt. “Gij zult niet stelen”, zegt het achtste gebod. Het communisme hield er een fluctuerende moraal op na, dat leerde dat “het doel de middelen heiligt”.
Dat ontbreken van een solide moraal, gebaseerd op de tien geboden, op waarden die diep in de ziel van iedere mens geworteld zijn, is goed merkbaar in de samenleving. Hierdoor ervaren wij regelmatig dat het handelen van veel mensen om ons heen ons meer dan eens verrast en uit het veld slaat.
De logica van de christelijke moraal geeft een zekere stabiliteit in menselijke relaties en handelen, maar aangezien die in de Russische samenleving al meer dan een eeuw lang afwezig is – en zelfs systematisch kapot is gemaakt – geeft zelfs het evidente geen reden om ernaar te handelen.
De naam Blagovesjtensk betekent ‘Maria-Boodschap’. Wonderlijk genoeg is de naam van de stad onder het communistische regime niet veranderd. Mensen vertellen dat Maria met het Kind Jezus op de arm ooit boven de rivier is verschenen om de stad te beschermen tegen Chinese veroveraars. Wij richten ons tot haar, die het onderscheid tussen goed en kwaad nog kan doen herleven in het geweten van onze verwonde medemens.
Madre Anima Christi is missionaris in Rusland. Elke drie weken schrijft ze een column in Katholiek Nieuwsblad.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.