Engeland, een land in verval: Britse nationalisten rellen, groepen met een niet-Britse komaf rellen, de industrie is er verdwenen. Het land staat nogal onder druk en dan maakt men vreemde sprongen.

Op X was de hashtag ‘twotierpolice’ dagenlang trending. In het kort houdt de term in dat er, volgens de rechtse Britten, met twee maten wordt gemeten aangaande de veroordeling van mensen die in Engeland wonen. Uit angst voor racisme zouden blanke Britten volgens hen sneller en zwaarder worden veroordeeld dan niet-blanke Britten.

Of dit waar is, weet ik niet. Ik weet vooral dat uitspraken van rechters die op het oog onrechtvaardig lijken, veel complexer in elkaar steken dan dat de sociale media ons toelaten te beseffen. Ook schijnt het zo te zijn dat na de Black Lives Matter-rellen er buitenproportioneel zware straffen opgelegd werden aan niet-Britten.

Wat wél zo is: Engeland treedt zwaar op tegen mensen die zich nogal onrechtmatig uiten op sociale media. Zo stond de politie bij een man in huis die discriminatoire tweets had geplaatst en werd er onlangs een vrouw veroordeeld tot vijftien maanden cel omdat ze op Facebook opriep moskeeën in de fik te steken – en deze oproep overigens ook redelijk snel weer verwijderde.

Dit hoort volgens mij bij een wereldbeeld waarin het individu via rationele overwegingen tot keuzes komt. Sociale media zijn er nu juist op geënt om voorbij onze rationaliteit te werken en gebruik te maken van primaire reacties en verlangens. Geluidjes, nummertjes, updates, het weghalen van obstakels…

Is de moderne mens wel opgewassen tegen de individu-ondermijnende macht van sociale media? En zo niet: is het dan terecht om iemand vijftien maanden vast te zetten voor een Facebook-bericht, terwijl die vrouw verder nooit ergens voor veroordeeld is? Zij zou het op straat nooit geroepen hebben, omdat de blik van de ander ons nu eenmaal beschaaft. Sociale media bevinden zich in de gekke grijze zonde van privé én publiek.

En deze vrouw zal niet de enige zijn, want de Engelse regering heeft aangegeven dat ze vaker mensen gaan arresteren die ‘waarschijnlijk’ oproepen tot haat. In dit geval is het duidelijk dat de dame opriep tot haat. Maar hoe definieer je ‘waarschijnlijk’ verder?

Publiek én privé

Uiteindelijk is de vraag in hoeverre de regering hier achter het individu aan moet gaan. Natuurlijk het is haar taak om de publieke ruimte te beschermen. Maar sociale media zijn publiek én privé. Dat verklaart ook dat mensen er zo heftig op reageren: vrijheid van meningsuiting, dat natuurlijk, maar óók dat je het vanuit je eigen kamer doet, waar binnen een mum van tijd ineens twee politieagenten binnen staan.

Het individu is, weten wij katholieken, klein en onmachtig. De rationaliteit, daar loopt het zo’n vaart niet mee. Aan zichzelf overgelaten, zal het zelden goed met hem aflopen. Dat conflicteert fundamenteel met het liberale mensbeeld, dat er juist vanuit gaat dat datzelfde individu tot alles in staat is.

De liberaal zegt: pak die mensen op. De katholiek zegt: pas het systeem aan om die mensen tegen zichzelf te beschermen. Helaas is het eerste makkelijker dan het tweede. We zouden iets meer Kerk moeten hebben en iets minder staat.

Peter van Duyvenvoorde is schrijver en filosoof. Elke drie weken schrijft hij een column in Katholiek Nieuwsblad.