Het ene jaar hebben we een mooiere kerstboom dan het andere. Soms ben je te laat bij de kerstbomenboer, of heb je even niet opgelet. Zoiets hadden wij hier een paar jaar geleden.

De vrijwilligers die de boom hebben gezaagd konden er niks aan doen: ze hadden de hele dag als gekken gezocht, maar in het bos was er gewoon niet ééntje meer die helemaal naar de zin was. Dat kan een keer gebeuren. En toen viel hij bij het omhoog takelen ook nog eens om, en brak er het één en ander af. Ook dat kan gebeuren.

De slappe lach

Elk jaar helpt mijn moeder mij met het versieren van de kerk voor de kerstdagen. Toen ze dat jaar binnenkwam, kreeg ze eerst een halve rolberoerte, en daarna de slappe lach. Zo zat als een Maleier, zo krom als een hoepel en zo scheef als de toren van Bedum (die boom dus, even voor de duidelijkheid, niet mijn moeder).

“Nou ja”, zei ma, “we hebben een boom.” En zo was dat. Want een kerstboom van dat formaat kunnen we bij de kerstbomenboer gewoon niet betalen. Daarbij is een kerstboom een ding uit de natuur: hij groeit zoals hij groeit.

Het heeft dan ook geen zin te proberen zo’n boom alsnog de vorm te geven die je graag wilt hebben. Je kunt er wel in gaan hakken en zagen, maar dan is hij binnen vijf minuten rijp voor het paasvuur. In die zin lijkt een kerstboom op onszelf.

De lichtjes in de boom

Zodra er lichtjes in de boom zitten, is het meest armetierige er trouwens al af. Geen reden meer om in janken uit te barsten. Lichtjes zijn goed. Net als de vonkjes die oplichten in onze ziel op het plekje waar God ons maar blijft scheppen. Onze piek, zogezegd.

Dat geldt niet alleen voor de lieverds, voor de mensen die van Hem houden, maar ook voor de vrekken, gekken, hoeren, goddelozen, criminelen en minder spannende, meer doordeweekse mispunten zoals wij allemaal af en toe zijn. Daarom is een kerstboom met alleen lichtjes ook nog niet af. Er moeten nog ballen in, en dat geldt ook voor ons.

Jezelf het hoofd bieden

Nu worden ballen nogal eens geassocieerd met een grote bek en een hoop lawaai. Echte ballen hebben echter niets met agressie jegens anderen te maken. Eerder met de moed om jezelf het hoofd te bieden. Om een hard woord in te slikken, en er zelf korte metten mee te maken in plaats van er een ander mee op te zadelen. De moed om trouw te blijven aan een ideaal, een vereniging, je buren of gewoon aan je eigen gezin, ook als het niet gaat zoals je graag zou willen.

Soms is er geen redden meer aan – we zijn allemaal maar mensen – maar je wilt toch in ieder geval kunnen zeggen dat je de ballen had om je best te doen. Zeker als kerstboom zijnde.

Een muizenval

Enfin, de rest is gesneden koek. Beetje slingers, beetje engelenhaar. Even checken of er nog ergens een Amerikaans aftreksel van Sinterklaas is binnengeglipt (zo ja: een muizenval met een glaasje jenever in plaats van kaas brengt uitkomst). Zalig Kerstmis!