Een paar weken geleden was ik bij de aanbidding in een bepaald nonnenklooster. Er was daar ook een fotografe: een blonde, ‘vlotte’ mevrouw die met haar camera heen en weer liep en plaatjes schoot van het Heilig Sacrament en de kerk, die overigens niet per se esthetisch bijzonder is. Ik stoorde me er niet aan.

Echt liefhebben

Later ging ze naar de sacristie, waar ze iets besprak met de jonge moeder-overste. Op de achtergrond hoorde ik hun stemmen, zonder ze echt te zien, en mijn aandacht werd getrokken door het enorme verschil in intonatie en energie. Ik hoorde een extreem enthousiaste, ietwat opgefokte en hoge stem van iemand met een brede glimlach, afgewisseld met een zachtere, rustige stem van iemand die niet al te veel moeite leek te doen. Een aardige vrouw, die fotografe, dacht ik. En ook: wie van die twee heeft er nu écht lief?

Die laatste vraag van de vorige alinea mag ik natuurlijk helemaal niet stellen: weet ik veel, wie van de twee echt liefheeft. Dat weet alleen God, en het hoeft niet automatisch zo te zijn dat de non de meest heilige is van de twee, omdat ze een habijt aan heeft.

En toch zette het iets in gang in mijn geest. Waarom was die zachte stem veel aangenamer om naar te luisteren, en waarom leek die, ondanks het overduidelijk aanwezige enthousiasme in die andere stem, liefdevoller?

Hippie-Jezus

Mijn ideeën kregen een meer concrete vorm toen ik een paar dagen later een vreselijke Amerikaanse Jezusfilm zag (mijn moeder vindt het een mooie film, dus ze vermoordt me als ze dit leest). He knows my name is de titel, voor het geval je zelf wil kijken.

De Jezus die hierin voorkwam was (buiten het feit dat hij eruitzag als een willekeurig van de straat geplukte man uit een supermarkt in Californië) doordrenkt van een soort hippie-Jezus-air. Hij praatte continu op een zalvende, ‘inspirerende’ toon, en aaide in slow motion de hoofdjes van de om hem heen verzamelde kinderen – met op de achtergrond een synthesizer die majeurakkoorden speelde in de stand choir voice.

Ik moest erom lachen. Van de mondige doch nederige, duidelijke doch barmhartige Jezus uit het Evangelie was niet veel meer over. Ik kwam tot de conclusie dat er door de jaren heen een incompleet beeld is ontstaan van ‘liefdevol zijn’.

Valkuil

Wat is liefdevol zijn? Veel glimlachen tegen iemand als je praat? Meepraten met alles wat de ander zegt? Op zoete toon alles beamen, een overdaad aan complimenten geven? Je uiterste best doen om… aha. Je uiterste best doen.

Als ik eens heel goed naar mezelf kijk, ben ik maar wat vaak in mijn eigen valkuil gevallen. Wees barmhartig, geef die ander het gevoel dat hij of zij geliefd is, is de gedachte. En wat je eigenlijk aan het doen bent, is jezelf van je allerbeste kant laten zien: laten zien hoe liefdevol, begripvol en open je bent. Jij. Wie ben je dan eigenlijk aan het liefhebben?

Van binnenuit

Ik denk niet dat ‘liefdevol zijn’ een doel op zich zou moeten zijn. Ik denk niet dat gedragsvormen, een bepaalde houding en flink je best doen om over te komen als Padre Pio je ook daadwerkelijk liefdevol maakt.

Ik denk dat de enige manier om oprecht, altruïstisch en van binnenuit lief te hebben, is om jezelf zoveel mogelijk te verliezen in God. Niet in het beeld dat men van jou heeft, niet door het lijstje van kenmerken die een ‘liefdevol persoon’ heeft er altijd bij te houden. Alleen door, zoals het in psalm 34 zo mooi omschreven staat, je ogen op God te richten: “Wie naar God zien, stralen van vreugde: schaamte zal hun gelaat niet kleuren”.

Hopelijk kan dat een motiverende gedachte zijn voor de kerstdagen en het nieuwe jaar: van binnenuit te gaan, en niet van buitenaf.