Toen ik onlangs vier weken in New York was, landde Luigi Mangione daar ook om uiteindelijk berecht te worden. Voor wie het gemist heeft: Luigi Mangione, 26 jaar, schoot uit het niets een CEO van een verzekeringsmaatschappij neer.
In Luigi’s ‘manifest’ werd duidelijk dat hij vond dat het noodzakelijk was: verzekeringsmaatschappijen zetten alles op alles om maar niet uit te hoeven keren, terwijl de top zich verrijkt en de levensverwachting van de Amerikaan, ondanks de welvaart, er niet beter op wordt.
Verbazingwekkend genoeg werd (en wordt) Mangioni op internet door zowel een deel van links als van rechts als held gezien. Verbazingwekkender vond ik nog dat ik ook die reactie had: tja, eindelijk.
![]() |
Lees ook
Column | Bleven we maar onopgemerkt |
In het globale systeem is er een klasse ontstaan met politieke en/of financiële macht die nooit écht verantwoording hoeft af te leggen – en zich daar bewust van is.
Was de grond van de vrije markt voor de Schotse filosoof Adam Smith het feit dat we elkaar kenden en een gemeenschap vormden – waardoor winkeliers verantwoordelijk waren om kwaliteit te bieden, anders zou de klant naar een ander gaan – tegenwoordig bewegen we in een economie van grote, anonieme bedrijven.
“Als burger sta je machteloos, als regering eveneens”
Prijsstijgingen, ongezonde stoffen in ons voedsel, de Sackler-familie die de opiatencrisis in de VS heeft veroorzaakt, FIFA-president Infantino die overduidelijk corrupt is en verzekeringsmaatschappijen die alles doen om maar niet uit te hoeven keren: als burger sta je daar machteloos tegenover. Als regering eveneens.
Bedrijven opereren internationaal, met allerlei bestuurslagen die de verantwoordelijkheid doorschuiven. Wil je als regering een bedrijf aanpakken, dan dreigt het gewoon zich in een ander land te vestigen.
En die top heeft niets te vrezen: de burger kan hen niet afstraffen door naar de winkel ernaast te gaan. De regering kan hen niets maken. In die zin hebben zij het beter dan de Franse adel in de achttiende eeuw, voorafgaand aan de revolutie.
Volgens Tocqueville ontstond de revolutie vanwege twee essentiële redenen: Fransen waren vrijer dan de Duitse horigen, dus ze hadden een gevoel dat het anders kon, en de Franse adel had wel de privileges van de macht, maar sinds de uitholling van de adel door Lodewijk XIV, niet meer de macht om die privileges te rechtvaardigen. Dat was waar het volk tegen ageerde.
Nu is er een elite die beide heeft: privileges én macht. Geen koning die hen temt en, erger nog, geen God die hen in het gareel houdt. In een wereld van staat of markt is het de burger die verliest, want het is de Kerk die voor een morele samenleving zorgt, zegt Sloterdijk, en hij heeft altijd gelijk.
Evenmin is er voor de burger het gevoel dat deze wereld dan misschien niet rechtvaardig is, maar het in het hiernamaals wel rechtgezet zal worden. Als dat niet gebeurt, als die hoop (opium, zou Marx zeggen) er niet is, wat is dan de uiteindelijke consequentie? Luigi Mangione als held.
Hem opsluiten met veel bombast lost uiteindelijk niets op. Een God, die wel. Maar daarvoor hebben we een levensvatbare Kerk nodig, en daar heb ik steeds minder vertrouwen in.
Peter van Duyvenvoorde is schrijver en filosoof. Elke drie weken schrijft hij een column in Katholiek Nieuwsblad.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.