<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
image
Foto: Jelmer de Haas
Column

Gebrokenheid of zonde?

Peter van Duyvenvoorde 9 januari 2023

Het nieuwe jaar. Goede voornemens. Wat zijn dat eigenlijk? Ja, ze verwijzen naar gewoontes. Te veel eten, te veel roken, te veel drinken, liegen, vreemdgaan: gewoontes die we hebben, maar anders zouden willen zien. Alleen: verwijzen gewoontes niet naar iets dat daaronder ligt? Naar zonde?

Dat woord voelt hol. Iets dat iemand gebruikt omdat het past in een bepaald vocabulaire van een bepaalde groep. Ik vraag me dan steeds af: maar wat zeg je nou eigenlijk als je zonde zegt? Het is een woord dat niet veel voor me betekent. En stel dat ik het wel serieus zou nemen, wat is dat dan, een zonde?

Ja, de zondige staat van zijn – gebrokenheid. Dat is een woord waar ik al veel meer mee kan. Zoals de dichteres Emily Dickinson ergens stelt: There are no wholes underneath the sky – er is geen heelheid aan deze kant van de hemel. Ja, dat is invoelbaar.

https://www.kn.nl/abonnementen/

De rafelige mens

Maar de mens? Ja, die schiet zeker tekort. De mens is rafelig. Daar kan ik al meer mee, met rafeligheid. Critici zouden misschien zeggen dat ik te modern ben en daardoor de wil van God als juk ervaar, omdat ik eigenlijk mijn hedonistisch egoïsme wil botvieren zonder schuldgevoel. En zo nu en dan hebben ze daar ook volledig gelijk in. Maar wel slechts zo nu en dan.

En toch raken ze wel iets. Als ik Shusaku Endo lees, Graham Greene, of gewoon naar mijn binnenste kijk en welke donkerte daar kan schuilen: doet het woord rafeligheid daar dan wel recht aan? Of is zonde dan toch het beste woord en schrik ik er inderdaad voor terug?

“Misschien is dat wat een zonde is: niet kunnen aanvaarden dat je liefde ontvangt”

Enige tijd geleden kwam het naar boven. In één keer. Alle donkerte die ik in me had bewaard, die ik niet erkend had, schoot eruit: drift – voor mij nooit ver weg – nam bezit van me en ik zocht vernietiging. Was het gebrokenheid of zonde? Was ik daar een zondig mens aan het zijn? Ik weet het niet. Schaamte was er, en schuld ook.

Geheel in de traditie van het lijdensverhaal moest dat wat het meeste tot liefde in staat was, het meeste kapot. Tot tranen toe. (Lees hiervoor Endo’s Het meisje dat ik achterliet). Misschien is dat wel wat een zonde is: niet kunnen aanvaarden dat je liefde ontvangt, haar niet kunnen dragen en daarom juist de liefde vernietigen.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Liefde ontvangen

Maar liefde, en dat is ook ondraaglijk irritant, laat zich niet vernietigen. In de schaamte en de schuld was daar die blik die onomwonden zei: pieker niet, voel geen schuld, niemand hoeft perfect te zijn. Ik kies voor jou – en dit hoort bij jou. Liefgehad worden tot in je zondigheid toe. Troostrijk, zeker, maar paradoxaal genoeg roept het ook de gebroken vraag op: tot in hoeveel zondigheid dan? Hoeveel kan de ander aan?

Dat is mijn goede voornemen: de liefde ontvangen in plaats van haar te willen vertrappen. En haar ondertussen ook nog te geven. Vooral aan haar; die door me heen keek en me niet losliet. En verder zijn we rafelig, allemaal, laten we daar soms ook een beetje van genieten.

Peter van Duyvenvoorde is schrijver en filosoof. Elke drie weken schrijft hij een column in Katholiek Nieuwsblad.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.