De vasten zijn begonnen: tijd om het weer eens over biechten te hebben. Dat sacrament is verwaarloosd en wordt slecht begrepen, niet alleen door lekengelovigen maar ook door een groot deel van het gepriesterte. Dat komt door de algemeen voorkomende mentaliteit die de praktiserende gelovige voorspiegelt dat een goed christelijk leven bestaat uit het formeel naleven van een lijstje wetten.

Dat hoeft niet met veel enthousiasme te gebeuren, en ook niet met veel bezieling, als het maar gebeurt (vooruit, je moet het wel minstens een beetje menen, maar dat kan al snel). De genadekracht die in de sacramenten ligt, is vervolgens genoeg om ons als bij toverslag in engeltjes te veranderen.

Gemakzuchtig Rooms farizeïsme

We zouden deze houding kunnen betitelen als ‘gemakzuchtig Rooms farizeïsme’: de geboden van de Kerk schrijven voor om eens per jaar te gaan biechten, dus vink dat vakje aan en je aanvraag voor een proper zieltje is goedgekeurd. Je meldt je (ergens in de vasten, bij voorkeur) in de kerk en schuift jezelf de neogotische wasstraat (biechtstoel) in. Je zegt wat je het afgelopen jaar hebt uitgevroten en hoe vaak.

De priester pleegt een prevelement waardoor je ziel middels een scheut sacramentele shampoo en twee onzichtbare hemelse draaiborstels tot een staat van blikkerende blitsheid wordt opgewreven. Dit alles duurt precies drie minuten waarna je aan de voorwaarden hebt voldaan en weer een jaar volwaardig lid van de club bent, met toegang tot alle faciliteiten.

Maximale inspanning

Even voor de helderheid: dit alles is vanzelfsprekend stierenpoep van het zuiverste water. Ten eerste vraagt Christus van ons geen minimale inspanning, maar heel ons wezen, heel ons leven. Wij gaan niet biechten omdat we niet hebben gedaan wat Hij van ons vraagt, maar omdat we niet zijn geweest wie wij hadden moeten zijn. Christus vergeeft maximaal omdat Hij ook maximaal vraagt.

Inderdaad: sacramenten hebben een objectieve (slordig uitgedrukt: automatische, onvoorwaardelijke) uitwerking, maar die komt alleen tot haar recht in combinatie met een innerlijke openheid daarvoor.

Diepgevoelde spijt

Denk aan de verloren zoon. Die rent niet naar zijn vader en roept: “Bij formele act deel ik u bij deze mede dat mijn gedrag jegens u laakbaar is geweest” om hem vervolgens weer naar elders te smeren om God weet wat te gaan doen. Dat zou een weinig treffende parabel hebben opgeleverd.

Integendeel, hij laat zich voorover vallen in diepgevoelde spijt en keert zich om, terug naar zijn vader. Dat is wat goed biechten mogelijk maakt, en eerlijk gezegd zou ik niet weten hoe je dat zou moeten leren als je het maar eens per jaar oefent. Eens in de maand zou misschien kunnen, bijvoorbeeld als je een vrouw op leeftijd met een mild karakter bent. Voor de meesten van ons is eens in de twee weken echter beter.