Toen ik een jaar of zes was, ging ik elke zondag naar de Mis in de St. Jansbasiliek te Oosterhout met mijn ouders en broers. Hier was altijd een goedgevuld wijwaterbakje aanwezig, waar mijn broer en ik altijd braaf onze vingers in doopten om een kruisteken te maken zodra we de deur door waren. Samen hadden we allerlei theorieën over alles wat er om ons heen gebeurde: zo waren we tot de conclusie gekomen dat de priester waarschijnlijk met wijwater douchte.

Zelf had ik ook allerlei logische verbanden ontdekt: ik wilde graag weten of Judas wel of niet in de hemel was, en leek het me handig om daar een brief over te schrijven aan mijn overleden oudtante en die op een hoge kast te gooien. Daar zou ze hem vast wel vinden, vroeg of laat.

Een andere keer nam ik een leeg flesje mee naar de basiliek, vulde dat met het wijwater uit het bakje bij de ingang en dronk het op. Het leek me vanzelfsprekend dat er dan een wonder zou gebeuren, of dat ik vanzelf heilig zou worden. Toen mijn ouders daarachter kwamen, waren ze niet bepaald blij. Ik zag het probleem niet.

Wandaden verstoppen

Ik heb zo nog veel meer voorbeelden van een uit de hand gelopen katholieke opvoeding, maar één ding hebben deze handelingen allemaal gemeen: ik deed ze stiekem, en hoewel ik er zeker van was iets goeds te doen, wilde ik niet dat iemand het zag.

Toen ik het Evangelie van Aswoensdag las, viel me iets op: Gods logica is wel heel ver te zoeken. Sterker nog, er valt voor ons aardse wezens geen touw aan vast te knopen.

Waar wij ons uiterste best doen om onze wandaden te verstoppen – je wil natuurlijk niet dat iemand hoort hoe je over iemand anders zit te roddelen – is voor God alles wat in het verborgene gefluisterd wordt, niet lang verborgen. Het wordt openbaar gemaakt.

Nutteloos

Wij voeren onze gerechtigheid en goede daden graag en plein public uit, of toch in de hoop dat iemand het ziet en zich verbaast over onze barmhartigheid: wanneer we in de bus opstaan voor een oude vrouw, of wanneer we een paar miljoen schenken aan een goed doel en intussen stiekem investeren in dingen die ons alleen maar rijker zullen maken, of wanneer we onze solidariteit met bepaalde volkeren bewijzen door met vlaggen op social media te smijten.

Het lijkt allemaal zo nutteloos als je het in het geheim doet. God wil dat goede daden stiekem worden uitgevoerd, achter een gesloten deur. Zonder dat iemand het ziet, behalve het verborgen oog van God.

Weg naar het leven

De scepticus zou hier tegenin kunnen brengen dat Jezus’ kruisdood ook vrij openbaar was. Wat moeten we daar dan van denken? Ik wil in herinnering brengen dat Jezus, nadat Hij wonderen had verricht, de genezene vaak op het hart drukte het niet rond te bazuinen. Bovendien was ook Jezus’ dood een gevolg van gestook en geroddel achter dichte deuren. Nogmaals, wat in het verborgene wordt gefluisterd, zal van de daken worden geschreeuwd.

Hierbij dus een uitnodiging om hier goed over na te denken in de Veertigdagentijd: laat je rechterhand niet weten wat je linkerhand doet en er is niets verborgen wat niet geopenbaard zal worden.

Wat mij betreft zou dit ook als volgt kunnen worden samengevat: leer zo te leven dat je geen enkel belang meer hecht aan alles wat aards is, en leer alleen nog maar waarde te hechten aan Gods koninkrijk. Vasten op eten en andere dingen waar je naar neigt, is daarvoor een goede training. Het is de ware Weg naar het leven: te sterven in jezelf, zodat je in Christus kan verrijzen.