<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
image
Column

In mijn tijd…

Pater Hugo 29 september 2020

Ik ben nog niet eens halverwege de veertig, maar betrap mij er toch al steeds vaker op dat ik zinnen begin met: “In mijn tijd…” Dat gebeurt bijvoorbeeld nogal eens als ik patat sta te bakken voor mijn acolieten. Dat is een stelletje opgeschoten knapen van vooraan in de twintig met zeer uiteenlopende achtergronden en interesses.

Agrariër, geen boer

Eigenlijk hebben ze slechts twee dingen met elkaar gemeen. Ten eerste benaderen ze stuk voor stuk de liturgie zoals een voetbalteam de finale van de wereldbeker: ze willen winnen en alleen perfect is goed genoeg (ik krijg na de Mis dan ook regelmatig – respectvol – op mijn kop). Ten tweede draaien ze stuk voor stuk met hun ogen als ik zeg: “In mijn tijd…”

Toch is het voor mij zo ongeveer onmogelijk om de frieten in het ossenwit te laten zakken zonder bijvoorbeeld te zeggen: “In mijn tijd vonden Amsterdammers en dergelijke dat je het woord ‘boer’ niet mocht gebruiken. In plaats daarvan moest je ‘agrariër’ zeggen.”

Heisa rond Zwarte Piet

Dit kwam natuurlijk ter sprake naar aanleiding van alle heisa rond Zwarte Piet. Mijn acolieten (waarvan er twee in het kader van agrarische bezigheden een hoop koeien melken en stront scheppen) vonden het woord “agrariër” teveel op “vegetariër” lijken (en, nee, daar zijn ze geen fan van).

https://www.kn.nl/abonnementen/

Boeren zijn allang weer gewoon boeren en de kans dat je een agrariër tegenkomt, is ongeveer net zo groot als de kans dat je een dinosauriër aantreft (afgezien van die ene die op de Noordpool in een oud habijt patat staat te bakken voor zijn acolieten).

Andere gevoelswaarde

Stomverbaasd waren mijn pappenheimers toen ik ze vertelde dat in mijn tijd de gevoelswaarde van de woordjes “neger” en “zwarte” precies omgekeerd was.

“Zwarte” was een buitengewoon onfatsoenlijk woord dat meestal werd verkleind tot “zwartje” en dan door de minder welbeschaafden onder ons werd gebezigd in een context zoals: “Annie kwam plotseling met een zwartje thuis”, meestal ook nog gevolgd door “Het zal je dochter maar wezen”. Het woord “neger” was daarentegen alleen racistisch als er “vuile,” “luie” of – merkwaardigerwijs – “pikzwarte” voor stond. Anders was het vrijwel altijd neutraal, wat we ons nu nauwelijks meer voor kunnen stellen.

Fenomeen van alle tijden

Het kan mij persoonlijk niet veel schelen. Ik benader de mensen graag op zo’n manier dat ze zich gerespecteerd voelen, en als dat een paar woordjes de kop kost, jammer dan. Per slot van rekening is het fenomeen van alle tijden: we zeggen ook al lang niet meer “Jacob en zijn wijf”. Taal dartelt, dat is wat taal nu eenmaal doet.

Iets anders is het wanneer heel onze leefwereld met een hoop agressie naar Amerikaanse standaarden wordt geherdefinieerd. In mijn tijd zagen we dat al aankomen toen er ineens overal MacDonaldsen verschenen. Wij vonden dat in mijn tijd ook al geen vrolijk vooruitzicht. “Farmers Defence Force?” Please! Boerenherrieschoppers!

 Pater Hugo is kluizenaar te Warfhuizen en schrijft elke drie weken een column in Katholiek Nieuwsblad.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.