Onlangs was het feest van Padre Pio (1887-1968) – misschien wel een van de beroemdste heiligen ooit. Het helpt natuurlijk dat hij relatief dichtbij ons staat in de geschiedenis: er zijn weinig heiligen waarvan we beeld- en geluidsmateriaal hebben. Ik ken hem van de foto die bij mijn Italiaanse oma in de keuken hangt en het eindeloze aantal anekdotes dat mijn moeder over hem vertelt.

Iedereen houdt van Padre Pio. Iedereen moet óf erkennen dat hij geboren werd voor grote dingen, ofwel geloven dat hij een ‘scam’ was. Nep, een bedrieger.

Zijn leven is doordrongen van bovennatuurlijke gebeurtenissen en wonderen: bizarre genezingen, op twee plaatsen tegelijk zijn, zielen lezen, profetische uitspraken. Ik kan me de foto zo voor de geest halen, met de vredige glimlach, de hemelse glans in zijn ogen en de door stigmata verwonde handpalmen bedekt door handschoentjes.

Persoonlijke lockdown

Padre Pio moet een vredig leven hebben gehad, is men snel geneigd te denken. Hij was beroemd: er gingen honderden mensen op pelgrimstocht naar het klooster waarin hij woonde om bij hem te biechten, hem te zien.

Mijn zonovergoten, Allerhande-achtige beeld van zijn dagelijks leven werd ruw verstoord toen ik naar een podcast over zijn leven luisterde. Padre Pio werd in het begin van zijn ‘carrière’ aangeklaagd als een valse leugenaar. Verschillende mensen, waaronder jaloerse priesters, beschuldigden hem van allerlei kwaad. Hij kreeg vanuit het Vaticaan huisarrest opgelegd. Hij mocht met niemand in contact zijn, zelfs niet met zijn broeders. Journalisten bespotten hem en deden er alles aan om te bewijzen dat hij een oplichter was.

Zijn persoonlijke lockdown duurde ongeveer twee jaar: daarna wees medisch onderzoek uit dat zijn stigmata van bovennatuurlijke oorsprong waren. Ook zijn spirituele zonen en dochters deden er alles aan om zijn reputatie te redden. De ellende was echter nog niet voorbij. Fysieke pijn, ziekte en spirituele worstelingen behoorden tot de norm. Tot aan zijn laatste dag leed Padre Pio.

Lijden

Zwaar is het om te reflecteren op zo’n leven, waarin het lijden gehoorzaam aanvaard werd. Iemand die het lijden ziet als mogelijkheid om dichter bij Jezus te komen: het is amper meer van deze tijd te noemen. Het zijn net de tekstjes die in de ouderwetse boekjes staan die ik als kind moest lezen. Over de heilige Theresia van Lisieux en, al helemaal een horrorverhaal, de heilige Liedewij van Schiedam.

Ik denk met een lichtelijk ongemakkelijk gevoel aan het enorme contrast met de boodschap waar onze wereld vandaag naar lijkt te leven: “haal het beste uit je leven”, “ontplooi jezelf, word succesvol” of “maak jezelf mooi, aantrekkelijk, zoek positieve vibes. Kom voor jezelf op.”

Geen antwoord

Ik lees en lees mijn eigen zinnen terug, maar wat ik ook probeer, het lukt me niet om de twee manieren van leven met elkaar te rijmen. Het lukt me niet om Padre Pio op bezoek te zien bij Podium Witteman om het te hebben over zijn persoonlijke succes, of zeven tips geven over hoe je zo ontspannen en gelukkig mogelijk kan leven. Met zijn stigmata, zijn vermoeide gezicht en zijn soms zeer strenge uitspraken.

Op de vraag of wij als christenen in 2022 dan “voor ons succes moeten gaan” of onze inspanningen erop richten zo bescheiden en nederig mogelijk te worden, heb ik dan ook geen antwoord. Lijden omarmen of lijden ontvluchten, zwijgen bij valse beschuldigingen of assertiever leren zijn. Ik weet het niet.

Wel weet ik wat Padre Pio zei: “Mijn God! Wat is de verleiding van de verwaandheid een marteling!”