<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
image
Column

Oekraïne en de middenklasse

Frank van den Heuvel 21 maart 2022

Een sterke middenklasse in een land is cruciaal: economisch, bestuurlijk, voor de balans. Rond 2000 ben ik voor het CDA enkele keren in Oekraïne en Estland geweest. Heel nobel, we gingen opkomende christendemocratische bewegingen helpen, ondersteunen, ervaringen van onze kant vertellen. Missiewerk, maar dan dichterbij.

Nog veel te doen

Onze reactie na de bezoeken aan Oekraïne was dat er nog veel moest gebeuren. Na terugkeer uit Estland zeiden we in Nederland dat we daar binnenkort niet meer nodig zouden zijn; de Esten pakten alles snel op.

Natuurlijk, Estland en Oekraïne zijn totaal verschillende landen, met verschillende religies en culturen. Misschien mag je ze niet vergelijken, maar toch. Ook hun geschiedenis en democratische traditie verschillen.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Scheidslijn in Europa

Zoals Samuel Huntington in zijn Botsende Beschavingen al schreef: de scheidslijn in Europa loopt niet langs het IJzeren Gordijn van weleer, maar ligt op de grens katholiek/ protestant versus oosters-orthodox. De ene groep landen, volkeren, heeft een democratische traditie en de andere niet.

En dan zijn we er nog niet, want ook delen van landen liggen soms in twee culturele gebieden. Het westelijk deel van Oekraïne, rond Lviv (Lemberg), was ooit Habsburgs en past meer bij de ‘linkerkant’ van Huntingtons indeling. Het oostelijk deel is orthodox met een andere geschiedenis.

“Wat doet de middenklasse? Blijven of vertrekken? Terugkeren of emigreren?”

Wat me echter het meest opviel na mijn bezoeken, die vlak na elkaar plaatsvonden, was dat meteen na het onafhankelijk worden van de Sovjet-Unie Esten uit de gehele wereld terugkeerden naar hun land. Ze wilden het weer opbouwen. En zo ontstond er een sterke middenklasse met kennis en ervaring vanuit de gehele wereld in de Estse samenleving.

In Oekraïne gebeurde het omgekeerde. De middenklasse, iedereen die een beetje opgeleid was, ging of wilde weg. De ruggengraat van het volk geloofde niet meer in zijn land en zocht elders zijn heil. Dat is precies het verschil bij landen in transitie: wat doet de middenklasse? Blijven of vertrekken? Terugkeren uit ballingschap of emigreren? Inmiddels is Estland één van de parels van de Europese Unie en is Oekraïne waar het nu staat.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Denken over wederopbouw

En natuurlijk, Estland is overzichtelijk, liftte mee op de groeispurt van Finland, maar toch is die impuls van de middenklasse cruciaal geweest. In Oekraïne kregen de foute oligarchen de ruimte, omdat er te weinig tegenwicht was van intellectuelen, betrouwbare zakenlui en solide instituten. Bij uitstek posities voor de middenklasse.

Dezer weken ontvluchten miljoenen Oekraïners hun land. We moeten ze opvangen, maar we moeten ook vooruitkijken. Wanneer het land weer enigszins stabiel is, hopelijk snel, moeten de slimme, opgeleide mensen terug naar hun land. Het denken over de wederopbouw begint nu.

Frank van den Heuvel is deskundige op het gebied van public affairs, toezicht en bestuur. Hij schrijft elke drie weken een column in Katholiek Nieuwsblad.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.