“Gedenk dat ge stof zijt en tot stof zult wederkeren” en “Bekeert u en gelooft in het Evangelie” zijn twee zinnen die katholieken goed kennen. De eerste komt uit Genesis en de tweede uit het Evangelie volgens Marcus.

Op Aswoensdag spreekt de priester een van beide uit terwijl hij het askruisje op ons voorhoofd tekent. Het zijn twee Bijbelse aansporingen die ons vergezellen gedurende heel de Veertigdagentijd. Des te belangrijker om ze te overwegen, zodat we beter in staat zijn om de betekenis ervan goed eigen te maken.

Armoede van geest

De beroemde Bergrede van Jezus (Mattheüs 5-7) start met wat we zouden kunnen noemen een uiteenzetting van de christelijke weg naar de heiligheid: de zaligsprekingen. De eerste zaligspreking luidt als volgt: “Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het Rijk der hemelen”.

Met armoede van geest wordt niet bedoeld dat we dom zijn of dat we lijden aan materieel gebrek. Wat ermee wordt bedoeld is de deugd van de nederigheid: het besef dat dat ons leven door God gegeven is, dat het zal eindigen wanneer Hij het wil en dat het geen enkele waarde heeft zonder Zijn liefde.

‘Mijn woord geschiede’

Jezus zelf zegt dat we los van Hem niets kunnen. Ons leven op aarde is eindig – of zoals Prediker het zegt: “Het stof keert terug naar de aarde waar het vandaan kwam en de levensgeest naar God die hem schonk”.

Vertrouwen op God klinkt heel mooi, maar in de praktijk gebeurt het vaak dat wij ons leven plannen alsof Hij niet bestaat. We lijken te zeggen: “mijn woord geschiede” in plaats van “mij geschiede naar uw Woord”. Het is goed om dit besef te laten doordringen in ons hart, omdat wij nogal geneigd zijn om vooral op onszelf te vertrouwen en te denken dat we alles zelf kunnen bepalen.

Reality check

De armoede van geest is een broodnodige reality check voor ieder mens, omdat we zo vaak leven alsof we eeuwige wezens zijn die alles zelf kunnen bepalen. We doen elkaar en God daarmee zoveel pijn, wat leidt tot de grootste gewelddadige gruwelijkheden. Ik hoop dat je jouw zondigheid, beperktheid en tekortkomingen goed laat doordringen in je hart, want dan pas ben je in staat om de tweede aansporing van de vastentijd te beleven: bekeert u.

Je kunt je bekeren wanneer je beseft dat je God, je naaste en jezelf pijn hebt gedaan; wanneer je beseft dat je een zondaar bent die hulp nodig heeft; wanneer je beseft dat Gods liefde het enige is wat echt de moeite waard is.

Niet voor niets is de tweede zaligspreking: “Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden”. Tranen van berouw, van liefdevolle pijn, van verlangen naar God. Zij die treuren en verlangen naar bekering zullen getroost en gezuiverd worden door de goddelijke barmhartigheid.

Een ware verrijzenis

Jezus wacht op deze tranen van berouw, en in het bijzonder wacht Hij op ze in het sacrament van de biecht, waar jij ze aan Hem kunt schenken. Ik moedig je dan ook aan om regelmatig dit sacrament van de vergiffenis te ontvangen, zeker in de Veertigdagentijd.

Als je denkt dat het niet nodig is of dat je daar geen behoefte aan hebt, vraag dan om licht aan de Heilige Geest terwijl je je geweten in alle rust onderzoekt, want feit is dat we het allemaal nodig hebben: we zijn zondaars, ieder van ons.

Elke keer dat jij dit prachtige sacrament ontvangt, dan barst er een feest uit in de hemel. Je zult verrijzen uit de as van je zondige bestaan.