In De geest uit de fles – Hoe de moderne mens werd wie hij is brengt Ger Groot een filosofische geschiedenis van de moderniteit. De kern is een even heldere als omstreden stelling. Volgens Groot is de geschiedenis van de moderniteit de geschiedenis van de teloorgang van het religieuze wereldbeeld en de worsteling van de mens met de vraag hoe hij betekenis kan geven aan een wereld zonder God.
Groot schrijft de geschiedenis van de moderne filosofie als het drama van de mens die ontdekt dat de zin van het leven niet gegeven is. Er is voor de moderne mens geen transcendente orde, zegt Groot. Hij bouwt zijn betoog op aan de hand van Kant, Sartre en Heidegger, waarbij Nietzsche als overgangsfiguur dient.
Kant liet zien dat het maar dankzij het subject is dat er een kenbare wereld aan ons verschijnt. Bij hem vormt God uiteindelijk toch nog en als het ware toevallig het sluitstuk van het denken, maar volgens Nietzsche is er geen God meer die de zin van het leven geeft.
Jean-Paul Sartre bouwt zijn filosofie op die gedachte: de mens moet zelf zin aan zijn leven geven. Volgens Groot maakt Sartre daarbij de fout de mens op de troon van God te zetten, terwijl zin zich eenvoudig niet ontwerpen laat. Hij schetst dan ook de post-sartreaanse filosofie als een kritiek van de subjectiviteit: het ik (het subject) maakt de wereld niet, maar treft deze aan.
Volgens de Franse structuralisten als Lévi-Strauss primair als een talige structuur maar volgens de Duitse filosoof Martin Heidegger vooral als het Zijn, het feit dat er iets is, dat vooral door dichters wordt verklankt.
Groots kritiek op Sartre is zeer pregnant. In tegenstelling tot Sartre vindt hij het atheïsme zeer problematisch omdat het een lacune aan zin laat. Groot zelf ziet echter niet dat de lacune die hij toont Godvormig is.
Ger Groot, De geest uit de fles – Hoe de moderne mens werd wie hij is. Uitg. Lemniscaat, 360 pp., hc., € 34,50, ISBN 978 90 4770 943 5
