De engelen: wie ze zijn en wat ze doen blijft voor ons een mysterie. Het oud-Griekse geschrift De Hemelse Hiërarchie echter zoomt in op die hemelse wezens en geeft een beschrijving van de aard, rangorde en functionaliteit van de engelenkoren. Waarna toch als eerste de vraag rijst van waar het gezag komt van deze auteur, die zichzelf de naam Dionysius de Aeropagiet toeschrijft.
Vele kerkvaders erkenden en waarderen in deze Dionysius de man die de apostel Paulus op de Aeropaag ontmoette (Handelingen 17), en die bisschop van Athene of Korinthe zou zijn geweest, zo lezen we in de uitgebreide inleiding van de vertaler. Recenter onderzoek echter dateert de schrijver in de zesde eeuw, omwille van de sterke invloed van het neoplatonisme, in het bijzonder van Proclus.
Inderdaad, de taal van pseudo-Dionysius doet haast esoterisch aan: het gaat over inwijdingen, mysteriën, de oergodheid, stralen van goddelijke verlichting… De hemelse wezens staan in steeds verdere mate van God af: de Serafijnen, Cherubijnen, Tronen, Heerschappijen, Machten, Krachten, Vorstendommen, Aartsengelen en Engelen. Hun werk is het doorgeven van wat zij, op hun plaats, van God ontvangen. Zo ontvangen wij, op onze beurt, van hen de reiniging, verlichting en vervolmaking om tot godgelijkheid te komen.
De lange zinsconstructies beladen met gewichtige termen en bijbelse symboliek maken het geheel extra obscuur. Al wijst pseudo-Dionysius erop dat we juist voorbij alle woorden en beelden heen ons moeten verheffen om de waarheid te kunnen zien (hij is dan ook protagonist van de negatieve theologie).
Om de lezer door het duister te gidsen, volbracht de vertaler in ieder geval een indrukwekkende prestatie, met een goed gedocumenteerde inleiding en bijna duizend professionele voetnoten (met veel Grieks, Latijn en verwijzingen naar andere gezaghebbende vertalingen).
Toch blijft de aanvangsvraag naar het gezag van dit geschrift, indachtig dat de Catechismus in het hoofdstuk over de engelen pseudo-Dionysius en zijn ordening niet citeert. Paus Benedictus XVI echter wijdde een catechese aan hem (in de reeks over kerkvaders), die veel verheldert: zijn werk is een poging om de Griekse neiging naar het polytheïsme tegen te gaan, door het neoplatonisme te kerstenen.
Al doet het vreemd aan voor ons, het kon hen die veraf staan dichter bij ons en bij Hem brengen. In dit licht blijft het geschrift een kluif voor de liefhebbers. Een duistere kluif.
Dionysius de Areopagiet, De Hemelse Hiërarchie. Inleiding, vertaling en commentaar Á.P. Orbán. Uitg. Verloren, 169 pp., pb., € 19,-, ISBN 978 90 87046 08 8
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
