Het Vaticaan brengt dit jaar twee kerstzegels uit die getekend zijn door een Italiaanse gevangene. Volgens het Vaticaans postkantoor sluit het initiatief aan bij de oproep van paus Franciscus om gedetineerden een nieuw perspectief te bieden.

Kunstenaar Marcello D’Agata  tekende de prenten in het kader van een liefdadigheidsproject in zijn gevangenis. Op de door het Vaticaan geselecteerde afbeeldingen is Maria-Boodschap te zien en Maria met het kind Jezus. D’Agata zit in de Milanese Opera-gevangenis een levenslange straf uit wegens maffia-gerelateerde misdrijven.

Symbolische waarde

Volgens het Bureau die munten en postzegels uitgeeft in het Vaticaan, de Dienst voor Filatelie en Numismatiek, heeft de keuze voor D’Agata’s  afbeeldingen een symbolische waarde. Het sluit aan bij de oproep van paus Franciscus om gevangenen een toekomstperspectief te bieden.

In 2017 sprak Franciscus in een videoboodschap voor gedetineerden in een Argentijnse gevangenis over het belang van het bieden van een “horizon van hoop” aan gevangenen. Een gevangenisstraf zou alleen vruchtbaar zijn wanneer gedetineerden geholpen worden om naar de toekomst te kijken, in plaats van met schaamte terug te blikken op hun verleden. “Anders blijft de straf gesloten in zichzelf en is het slechts een martelmethode”, zei Franciscus toen.

‘Teken van hoop, geloof en vertrouwen’

De boodschap van de paus was toen gericht tot gedetineerden die deelnamen aan een studieprogramma binnen de penitentiaire instelling, die de paus omschreef als “teken van menselijkheid”. De Vaticaanse post- en muntdienst begon een soortgelijk project voor potentiële kunstenaars in de gevangenis in Milaan, waar D’Agata zijn teken- en schildervaardigheden kon ontwikkelen.

Mauro Olivieri, hoofd van de het Vaticaans Bureau voor Filatelie en Numismatiek, omschrijft de uitgave van de nieuwe kerstzegels als “teken van hoop, geloof en vertrouwen in de naaste”. Gedetineerden “zijn juist de laatsten der laatsten waar Jezus over predikte. Zij verdienen onze aandacht het meest”, aldus Olivieri in gesprek met de Italiaanse krant Corriere della Sera.

Gevangenisproject

In gesprek met de Vaticaanse krant Osservatore Romano vertelt D’Agata dat hij van jongs af aan een passie heeft gehad voor tekenen. “Het waren toen slechts krabbels, maar ik hield ervan omdat ik vorm en kleur kon geven aan mijn emoties, en vooral aan mijn dromen.”  De auteur van de schilderijen was voor meer dan 25 jaar “verbannen uit ruimtes die de kleur niet toestonden om mijn leven op te vrolijken, en dat is geen beeldspraak”, aldus D’Agata.

Hier kwam verandering in toen de directie van de gevangenis hem deel liet nemen aan een project van de Italiaanse Ministerie van Justitie en het Italiaanse postkantoor. De groep die bestond uit twaalf gedetineerden kwam iedere maandag samen om te tekenen en te schilderen in een kunstatelier dat in de gevangenis was ingericht.

“De liefde voor kunst wist een deel van mij te doen ontwaken dat ik nog niet kende. Het was verborgen door de duisternis die mijn leven stal”, aldus D’Agata. (KN/CNS)