Tijdens het angelusgebed van zondag 28 augustus sprak paus Franciscus over nederigheid.
Beste broeders en zusters, goedemiddag!
Het evangelieverhaal van vandaag toont ons Jezus in het huis van een van de leiders van de farizeeën, terwijl hij toeziet hoe de genodigden voor de lunch zich haasten om de ereplaatsen uit te kiezen. Het is een scène die we heel vaak hebben gezien: de beste plaats zoeken, zelfs ‘met de ellenbogen’.
Bij het zien van dit tafereel, vertelt Hij twee korte parabels waarmee Hij twee richtlijnen geeft: een met betrekking tot de plaats, de ander met betrekking tot de beloning.
De eerste vergelijking vindt plaats bij een bruidsbanket. Jezus zegt: “Wanneer u op een bruiloft bent genodigd, ga dan niet op de ereplaats zitten. Misschien heeft de gastheer iemand uitgenodigd die belangrijker is dan u, en dan zal hij naar u toe komen en zeggen: “Sta uw plaats aan hem af.”… Ga liever, als u ergens uitgenodigd bent, achteraan zitten. (Lc. 14,8-9).
Met deze aanbeveling, heeft Jezus niet de intentie normen vast te leggen voor sociaal gedrag, maar een les over de waarde van de nederigheid te geven. Het verhaal leert dat trots, carrièregerichtheid, ijdelheid en praalzucht de oorzaken zijn van veel kwaad.
En Jezus doet ons de noodzaak begrijpen om te kiezen voor de laatste plaats, ofwel om het klein houden en op de achtergrond blijven op te zoeken: de nederigheid. Wanneer we ons voor God plaatsen in die positie van nederigheid, dan verheft God ons, Hij buigt zich naar ons toe om ons naar Hem te verheffen; “Iedereen immers die zich verheft zal vernederd worden, maar wie zich vernedert zal verheven worden.” (vers 11)
De woorden van Jezus onderstrepen heel verschillende en tegenovergestelde gedragingen: het gedrag van degene die zijn eigen plek uitkiest en het gedrag van degene die zijn plek aan laat wijzen door God en van Hem de beloning verwacht. Laten we dat niet vergeten: God betaalt veel meer dan de mensen! Hij geeft ons een veel mooiere plaats dan die de mensen ons geven!
De plaats die God ons geeft is dichtbij zijn hart en zijn beloning is het eeuwig leven. “Wat een geluk voor u”, zegt Jezus, …”het zal u teruggegeven worden bij de opstanding van de rechtvaardigen.” (vers 14).
Het is datgene wat beschreven wordt in de tweede gelijkenis, waarin Jezus wijst op het gedrag van belangeloosheid die de gastvrijheid moet tekenen. Hij zegt het volgende: “Nodig liever, als u een feest aanricht, armen uit, gebrekkigen, kreupelen en blinden. Wat een geluk voor u dat zij er niets tegenover kunnen stellen” (vers 13-14).
Het gaat om het kiezen voor om niet, in plaats van de opportunistische berekening die probeert om een beloning te verkrijgen, die zoekt naar eigenbelang en die probeert zich nog meer te verrijken. De armen, de eenvoudigen, degenen die niet meetellen, zullen inderdaad nooit een uitnodiging aan de tafel kunnen retourneren.
Zo toont Jezus zijn voorkeur voor de armen en de uitgeslotenen, die de bevoorrechten zijn in het Rijk Gods, en brengt Hij de fundamentele boodschap van het Evangelie naar voren, die ligt in het dienen van de naaste uit liefde voor God.
Vandaag, maakt Jezus zich tot stem van degenen die geen stem hebben en Hij doet een serieus beroep op ons om ons hart te openen en het lijden en de angsten van de armen, de hongerigen, de uitgeslotenen, de vluchtelingen, degenen die verslagen zijn door het leven en degenen die verstoten zijn door de maatschappij en door de arrogantie van hen die machtiger zijn, tot de onze te maken. En die verstotenen belichamen in werkelijkheid de overgrote meerderheid van de bevolking.
Op dit moment denk ik met dankbaarheid aan de gaarkeukens waar heel veel vrijwilligers hun diensten aanbieden en te eten geven aan eenzame mensen, arme mensen, werklozen of daklozen.
Deze gaarkeukens en andere werken van barmhartigheid – zoals het bezoeken van de zieken, de gevangenen – zijn sportscholen van barmhartigheid die de cultuur van om niet verspreiden, want degenen die er werken worden bewogen door de liefde van God en verlicht door de wijsheid van het Evangelie. Zo wordt de dienstbaarheid aan de broeders een getuigenis van liefde die de liefde van Christus geloofwaardig en zichtbaar maakt.
Laten we aan de Maagd Maria vragen om ons elke dag op de weg van nederigheid te leiden, Zij die haar hele leven nederig is geweest. En vragen we haar om ons in staat te stellen kosteloze gestes van ontvangst en solidariteit te doen voor de uitgestotenen, om de goddelijke beloning waardig te worden. (Vert. SvdB)
