De jezuïeten geven zondag het officiële startschot van het internationale Ignatiusjaar. Ze herdenken hiermee de vijfhonderdste verjaardag van de bekering van hun stichter Ignatius van Loyola. Een man wiens spiritualiteit nog altijd van grote betekenis is voor mensen die zoeken naar God.

Met een wereldwijd gebed, in aanwezigheid van paus Franciscus, wordt zondag het jubeljaar geopend. In Nederland en België volgt vervolgens een programma met kunst, theater, boeken en muziek.

Met dit jubeljaar willen de jezuïeten hun spiritualiteit onder de aandacht van het grote publiek brengen. “Wij mensen zijn gemaakt voor de vreugde”, zegt pater Nikolaas Sintobin, die in de ‘jubelcommissie’ van de Lage Landen zit. “Daarom willen we mensen helpen bij het onderscheiden om uiteindelijk de vreugde te vinden en zo gelukkiger te leven.”

Rokkenjager

Aanleiding voor dit jaar, dat tot 31 juli 2022 loopt, is dat het donderdag precies vijfhonderd jaar geleden was dat Ignatius van Loyola gewond raakte door een kanonskogel die zijn been trof. Dit was het begin van de bekering van de latere heilige.

Sintobin vertelt over de bekering: “Ignatius veranderde van een rokkenjager in een man die helemaal gek op Jezus werd, tot aan zijn dood toe. Let wel, dat gebeurde niet in één keer. Het was een lange zoektocht en een groeiproces van maar liefst twintig jaar.”

Soldaat van Christus

De in het Spaanse Baskenland geboren Ignatius leidde aanvankelijk een onstuimig leven. Hij was de persoonlijke lijfwacht van de onderkoning van Navarra en hield van vrouwen en duels. Totdat hij op 20 mei 1521 in zijn been geschoten werd en vervolgens maandenlang aan bed gekluisterd was.

Zijn schoonzuster geeft hem dan boeken te lezen met verhalen over heiligen en het leven van Jezus. Het verandert Ignatius radicaal: hij beseft dat God andere dingen voor hem in petto heeft. Hij breekt met zijn oude leven en wil alleen nog maar “soldaat van Christus” zijn, zoals hij zelf zei.

Diepste gevoelens

Vol vuur gaat Ignatius op zoek naar God. Hij gaat de hem bekende heiligen gewoonweg na-apen, door urenlang geknield te bidden en lang te vasten. Hij doet het allemaal tegelijkertijd. Het maakt hem onrustig en doodongelukkig. Zo erg zelfs, dat hij suïcidale gedachten krijgt. Hij realiseert zich dat dit niet is wat God van hem vraagt.

Beetje bij beetje ontdekt hij dat hij God op het spoor kan komen door te luisteren naar zijn diepste gevoelens: als hij terugdenkt aan zijn oude leven, voelt hij onrust en futloosheid; maar denkt hij aan God en zijn plannen Hem te vinden, dan voelt hij zich energiek en vol vreugde.

Instrument in deze tijd

Sintobin vertelt dat Ignatius door deze onderscheiding van de geesten een instrument ontdekte dat juist ook in onze tijd mensen kan helpen om “God te vinden in alle dingen om je heen”.

“Deze tijd lijkt in veel opzichten op de tijd waarin Ignatius leefde. Er is overal onrust, in de wereld en in de Kerk. En zoals er destijds plots heel veel kennis toegankelijk werd door de uitvinding van de boekdrukkunst, zo is dat nu het geval door internet en de sociale media. Een onderscheidende levenshouding is hierbij erg zinvol.”

“Daarnaast”, vervolgt Sintobin, “leven we in een seculiere cultuur waarin individualisme hoogtij viert. Niet iedereen krijgt de geestelijke begeleiding die hij zou willen. Daarom is het juist nu prettig als je zelf Gods uitnodiging tot jou kan onderscheiden. Het vraagt wel om verantwoordelijkheid, en om een verlangen jezelf helemaal te willen verbinden met Jezus die Liefde is.”

‘Soms voel je hele sterke dingen, soms voel je helemaal niets.’

Het gevoelsleven en intuïtie zijn dus belangrijk bij de onderscheiding van keuzes. “Uit onderzoek blijkt ook dat veel mensen zich onbewust door hun intuïtie laten leiden”, vertelt Sintobin. “Maar gevoelens zijn niet permanent nodig. Soms kan een positief gevoel ook een tijdje afwezig zijn. Wie gehuwd is, wordt ook wel eens wakker naast een snurkende echtgenoot en denkt dan ‘Bah, nu moet ik weer een lange dag’. Je voelt je dan misschien niet verliefd, maar toch beëindig je je huwelijk niet.”

Sintobin legt uit dat je in zo’n geval je hoofd moet gebruiken. “Af en toe gebeurt het dat je het gevoel hebt van ‘Dit is echt!’. Als dat een andere keer afwezig is, blijf er dan op rekenen dat het weer een keer terugkomt. Blijf erin investeren. Zo gaat het, soms voel je hele sterke dingen, soms voel je helemaal niets.”

Programma

In België en Nederland zijn er tal van activiteiten gepland. Zo zal er een reizende tentoonstelling zijn, waarbij onder andere het doodsmasker van Ignatius van Loyola te zien is en zal er een theatervoorstelling op verschillende plaatsen te zien zijn. Verder zijn er diverse boeken gepubliceerd, waaronder een van Sintobin.