Eén ding is momenteel steeds hetzelfde: dat alles steeds anders is dan anders. Zo ook Aswoensdag, de start van de Veertigdagentijd. Voor katholieken het moment om door een askruisje op het voorhoofd herinnerd te worden aan de eigen stoffelijkheid.
Het is, zo merkte schrijver Willem Jan Otten op in Katholiek Nieuwsblad afgelopen week, een intiem ritueel dat zo ernstig is dat het op de lachspieren werkt.
Maar hoe moet dat in coronatijd, nu ook kerken gebonden zijn aan de geïnstitutionaliseerde smetvrees die onze samenleving beheerst? Paus en bisschoppen riepen al op het ritueel aan te passen aan de geldende hygiënemaatregelen.
Dat gebeurde gisteren dan ook op vele plaatsen in Nederland (en ongetwijfeld wereldwijd). Zoals hier in de H. Michael-kerk in Emmeloord, waar fotograaf Ramon Mangold bij een ‘coronaproof’ Aswoensdagviering was, voorgegaan door pastoor Victor Maagd:
Geen kruisje dat met een zwarte duim op elk voorhoofd wordt gesmeerd, maar een beetje as dat boven de hoofden van gelovigen werd uitgestrooid. Nieuwlichterij? Naar verluidt gaat het juist terug op de alleroudste rituelen van Aswoensdag.
Hoe dan ook: in al z’n ernst en onpraktische plechtigheid werkt ook dit nieuwe oude gebruik op de (glim-)lachspieren. Ook in dat opzicht blijft het ritueel in wezen hetzelfde.
