Zijn kloosternaam, Fra Giovanni di Fiesole, doet wellicht geen belletje rinkelen, maar de bijnaam die hij na zijn dood kreeg waarschijnlijk wel: Fra Angelico bad voorafgaand aan elk werk dat hij schilderde. Zijn kunst heeft zonder uitzondering een religieus thema.
Wereldberoemd is hij en over zijn leven en werk werden boeken vol geschreven, maar over de jongste jaren van Fra Angelico is heel weinig bekend. Zelfs zijn geboortejaar is onzeker; circa 1395 wordt er geschat.
Geboren als Guido di Pietro in Mugello, ten noorden van Florence, wordt hij in die grote stad opgeleid tot schilder. Rond zijn twintigste treedt hij in bij de dominicanen in het klooster in Fiesole, tegelijk met zijn broer Benedetto. Dan al heeft hij zijn eerste religieuze werk afgeleverd, voor de Gherardinikapel in de kerk van Santo Stefano al Ponte in Florence.
Men gaat ervan uit dat hij 1423 zijn eeuwige geloften aflegt, omdat hij als novice niet mocht schilderen en er pas in dat jaar weer melding wordt gemaakt van zijn werk, namelijk van een kruis dat hij beschildert voor het ziekenhuis van Santa Maria Nuova. Het is zijn eerste werk onder zijn kloosternaam Fra Giovanni. Ergens tussen 1427 en 1429 wordt hij ook priester gewijd.
Vanwege een verschil van mening over het recht op de pauselijke troon tussen Gregorius XII, Benedictus XIII en Alexander V, moesten de dominicanen van Fiesole in 1409 vluchten naar het klooster in Foligno in het naastgelegen Umbrië.
In 1414 moest de gemeenschap opnieuw uitwijken, dit keer voor de pestepidemie. Tot 1418 verbleven de dominicanen in Cortona. Al die tijd bleef Fra Angelico schilderijen afleveren.
En terug in Fiesole begon hij aan een van zijn bekendste opdrachten, het beschilderen van de wanden van het San Marcoklooster in Florence. De fresco’s in wat inmiddels een staatsmuseum is zijn wereldberoemd en werden in 1450 afgerond.
Zijn faam had zich inmiddels wijdverspreid en Fra Angelico kreeg gedurende die jaren opdrachten van verschillende pausen. Van paus Eugenius IV ontving hij in het najaar van 1445 het verzoek in het Apostolisch Paleis in Vaticaanstad fresco’s te maken in zijn privékapel, gewijd aan de heiligen Stefanus en Laurentius.
Na de dood van Eugenius IV vroeg diens opvolger, Nicolaas V, aan Fra Angelico de opdracht af te maken. Dat gebeurde in 1449. Nicolaas V vroeg hem ook fresco’s te maken voor een kapel in de kathedraal van Orvieto. Fra Angelico begon eraan, maar kon het werk niet afmaken. Vele jaren later werd het door Luca Signorelli voltooid.
Drukbezet bleef Fra Angelico tot vrijwel het eind van zijn leven. Rond 1450 werd hij tot prior gekozen van het dominicanenklooster in Fiesole, een functie die hij tot juni 1452 vervulde. Al die tijd bleef hij in opdracht zijn werken maken. Daarna verhuisde hij naar het klooster bij de kerk Santa Maria sopra Minerva in Rome, waar hij op 18 februari 1455 overleed.
Pas na zijn dood kreeg de priester-schilder van zijn medebroeder Domenico Giovanni di Corella zijn bijnaam Fra Angelico (‘de engelachtige frater’) vanwege zijn hemelse schilderijen en fresco’s. Niet voor niets wordt van hem gezegd dat hij pas aan een schilderij kon beginnen na gebed, en ook dat hij nooit iets aan een werk veranderde of verbeterde, omdat hij ervan overtuigd was dat elke streek van zijn kwast ingegeven was door God. Al zijn werk heeft dan ook een religieus karakter.
Onlangs opende in de Italiaanse stad Florence een grote internationale tentoonstelling met werk van Fra Angelico. Meer dan honderdveertig werken van de renaissanceschilder zijn in het Palazzo Strozzi en het San Marcomuseum in de stad te zien tot 25 januari 2026, vele uit collecties buiten Italië.
Onder meer de Vaticaanse Musea, het Louvre en het Metropolitan Museum of Art in New York leenden werken uit, maar ook het Amsterdamse Rijksmuseum. Beato Angelico heet de tentoonstelling, de engelachtige zalige, een van zijn bijnamen vanwege zijn zaligverklaring in 1982 door Johannes Paulus II.
Op de website van Palazzo Strozzi is meer informatie te vinden over de tentoonstelling Beato Angelico (in het Engels en Italiaans).
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
