Tijdens de algemene audiëntie van 21 december stond paus Franciscus stil bij het naderende kerstfeest.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
We zijn kort geleden begonnen met een reeks catecheses over het thema van de hoop, meer dan ooit passend bij de adventstijd. Degene die ons daarin begeleidde was tot nu toe de profeest Jesaja.
Vandaag, met nog enkele dagen tot Kerstmis, wil ik graag specifieker ingaan op het moment dat, om maar zo te zeggen, de hoop de wereld in is gekomen, met de menswording van de Zoon van God.
Diezelfde Jesaja had de geboorte van de Messias vooraf aangekondigd in verschillende passages: “Zie de jonge vrouw is zwanger, en zal een zoon ter wereld brengen, en gij zult hem de naam Immanuël geven” (Js. 7,14); en ook: “Een twijg ontspruit aan de stronk van Isaï, een telg ontbloeit aan zijn wortel” (Js. 11,1).
In deze teksten komt de betekenis van Kerstmis naar boven: God vervult de belofte door mens te worden; Hij laat zijn volk niet in de steek, Hij komt naderbij tot op het punt dat Hij zich ontdoet van zijn goddelijkheid. Op deze manier toont God zijn trouw en luidt Hij een nieuw Rijk in, dat nieuwe hoop geeft aan de mensheid. En waaruit bestaat deze hoop? Het eeuwig leven.
Wanneer we spreken over hoop, verwijzen we vaak naar iets dat niet in de macht van de mens ligt en dat niet zichtbaar is. Inderdaad, dat waarop wij hopen stijgt uit boven onze krachten en onze blik. Maar het Kerstmis van Christus, dat de verlossing inluidt, vertelt ons over een andere hoop, een betrouwbare, zichtbare en begrijpelijke hoop, want de basis ervan ligt in God.
Hij komt in de wereld en geeft ons de kracht om met Hem op weg te gaan: God gaat met ons op weg in Jezus, en met Hem op weg gaan naar de volheid van het leven geeft ons de kracht om op een nieuwe manier in het heden te staan, ook al is het vermoeiend.
Hopen betekent voor de christen dus de zekerheid dat hij op weg is met Christus naar de Vader die op ons wacht. De hoop houdt nooit halt, de hoop is altijd op weg en doet ons op weg gaan. Deze hoop die het Kind van Bethlehem ons geeft, geeft ons een doel, een goede bestemming in het heden, de verlossing van de mensheid, de zaligheid voor wie zich toevertrouwt aan de barmhartige God.
De apostel Paulus vat dit alles samen met de uitdrukking: “In deze hoop zijn wij gered” (Rom. 8,24). Ofwel, door op weg te gaan in deze wereld, met hoop, zijn wij gered.
En hier mogen we onszelf de vraag stellen, ieder van ons: ben ik op weg met hoop of is mijn innerlijk leven gestopt, gesloten? Is mijn hart een gesloten lade of een lade die openstaat voor de hoop die me niet alleen doet rondlopen, maar met Jezus?
In de huizen van de christenen wordt tijdens de adventstijd de kerststal opgezet, volgens de traditie die teruggaat op Sint Franciscus van Assisi. In zijn eenvoud, brengt de kerststal hoop over; elk van de personages is opgenomen is deze sfeer van hoop.
Allereerst merken we de plaats op waar Jezus geboren werd: Bethlehem. Een klein dorp in Judea waar duizend jaar daarvoor David werd geboren, een herdersjongen die door God werd uitverkoren om koning van Israël te worden.
Bethlehem is geen hoofdstad, en daarom gaf de goddelijke Voorzienigheid er de voorkeur aan. De Voorzienigheid die ervan houdt te werken door middel van de kleinen en de nederigen. Op die plek wordt de langverwachte ‘Zoon van David’ geboren, Jezus, in wie de hoop van God en de hoop van de mens elkaar ontmoeten.
Vervolgens kijken we naar Maria, Moeder van de hoop. Met haar ‘ja’ heeft ze voor God de deur van onze wereld geopend: haar meisjeshart was vol van hoop, geheel bezield door het geloof; en zo heeft God haar uitgekozen en zij heeft Hem op zijn woord gelooft.
Zij die negen maanden lang de ark van het nieuwe en eeuwige Verbond was, aanschouwt in de grot het Kind en ziet in Hem de liefde van God, die komt om zijn volk en de hele mensheid te verlossen.
Naast Maria staat Jozef, afstammeling van Isaï en van David; ook hij heeft gelooft in de woorden van de engel, en kijkend naar Jezus in de kribbe, overdenkt hij dat dit Kind van de Heilige Geest komt, en dat God hem zelf heeft opgedragen om Hem zo te noemen: Jezus.
In die naam ligt de hoop van elke mens besloten, want door deze zoon van een vrouw, zal God de mensheid verlossen van de dood en van de zonde. Daarom is het belangrijk om naar de kerststal te kijken!
En in de kerststal zijn ook herders aanwezig, die de nederigen en de armen vertegenwoordigen die de Messias verwachten, “Israëls vertroosting” (Lc. 2,25) en de “bevrijding van Jeruzalem” (Lc. 2,38).
In dit Kind zien ze de verwezenlijking van de beloftes en hopen ze dat de redding van God eindelijk is gekomen voor ieder van hen. Wie vertrouwt op de eigen zekerheden, vooral de materiële, verwacht niet de redding van God. Laten we dit goed in onze oren knopen: onze zekerheden zullen ons niet redden; de enige zekerheid die ons redt is die van de hoop in God.
Hij redt ons want Hij is sterk en doet ons in het leven op weg gaan met vreugde, met de zin om het goede te doen, met de zin om voor eeuwig gelukkig te worden. De kleinen, de herders, vertrouwen echter op God, stellen hun hoop in Hem en verheugen zich als ze in dat Kind het teken herkennen van de engelen (vlg. Lc. 2,12).
En juist het engelenkoor kondigt vanuit de hemel het grote plan aan dat dit Kind zal realiseren: “Eer aan God in den hoge en op aarde vrede onder de mensen in wie Hij welbehagen heeft” (Lc. 2,14). De christelijke hoop drukt zich uit in het lof en het dankwoord aan God die zijn Rijk van liefde, van rechtvaardigheid en van vrede heeft ingeluid.
Beste broeders en zusters, in deze dagen bereiden we ons, door na te denken over de kerststal, voor op het Kerstmis van de Heer. Het zal echt een feest zijn als we Jezus ontvangen, het zaad van hoop dat God uitstrooit in de barsten van onze persoonlijke en gedeelde geschiedenis.
Elk ‘ja’ aan Jezus dat komt is een knop van hoop. Laten we vertrouwen hebben in die knop van hoop, in dat ‘ja’: “Ja Jezus, U kunt me redden, U kunt me redden”. Zalig Kerstmis van hoop aan iedereen! (Vert. SvdB)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
