Tijdens mijn studie bestuurskunde in Nijmegen leerden wij over New Public Management. Dat was een stroming uit de jaren tachtig die principes uit het bedrijfsleven bij de overheid introduceerde. Marktwerking in de zorg, privatisering en prestatie-indicatoren waren voorbeelden van dit beleid.
Ondertussen zien we dat dit maar ten dele werkt. De overheid is niet de markt en menselijke waarden zijn niet slechts getallen of grafieken. In het Evangelie van deze zondag roept Jezus ons op tot bekering. De mensen, geheel in lijn met NPM, weten precies hoe God werkt. Dat zien we op drie manieren.
Ten eerste wordt beweerd dat ellende samenhangt met morele fouten. In het Evangelie wordt het voorbeeld genoemd van de toren bij Siloam, die omviel op achttien mensen. Boontje komt om zijn loontje. Karma, zeggen sommige jongeren. Het moet wel zo zijn dat een moreel verwerpelijke actie van deze achttien het gevolg van de dood heeft uitgelokt…
NPM legt ook de nadruk op beloning of straf naar prestaties. Maar we weten dat niet alles meetbaar is. Daarnaast is de oorzaak-gevolgketen vaak niet zo doorzichtig als gedacht. Alleen God kent volledig de samenhang der dingen.
Ten tweede weten de mensen in het Evangelie precies hoe bekering voor de ander werkt. De gestorven Galileeërs en de achttien die omkwamen bij de toren van Siloam zijn afleidingsmanoeuvres voor de eigen bekering.
NPM kan op een koude, onpersoonlijke manier een situatie met cijfers analyseren zonder naar de menselijke maat te kijken. De beste stuurlui staan aan wal. Vaak werden externe bureaus ingehuurd om de nieuwe principes in de collectieve sector in te voeren.
De focus op meetbare prestaties is bij NPM de filosofie. Wanneer iets niets oplevert, is het waardeloos. Of zoals we in het Evangelie lezen: “Al sinds drie jaar kom ik aan deze vijgenboom vruchten zoeken, maar ik vind er geen. Hak hem om!”
Hoe anders is de bekering die Jezus ons voorhoudt. Ellende is vaak niet herleidbaar tot moreel gedrag. Jezus zelf, het Lam zonder zonde, heeft aan het kruishout het grootste lijden doorstaan. Voor Jezus is uiteindelijk de liefde van het hart doorslaggevend. Die kan zich soms uiten in meetbare actie, maar vaak is zij ook verborgen in de ziel waar onze Vader het ons zal vergelden.
Het grootste verschil is echter dat bekering geen zelfprestatie is, maar een gave Gods. Hij is geduldig en schenkt bekering als wij daarom vragen: “Heer, breng ons weer bij U terug, en wij zullen ons bekeren; maak ons leven opnieuw zoals het vroeger was” (Kl. 5,21).
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
