Tijdens de Mis voorafgaand aan het conclaaf, uitte kardinaal Re de wens dat de paus gekozen mag worden “die de Kerk en de mensheid nodig hebben”.

De eerste dag van het conclaaf startte woensdagochtend met een Eucharistieviering in de Sint-Pieter. Kardinaal Giovanni Battista Re ging daarin voor en sprak de volgende homilie uit:

“In de Handelingen van de Apostelen lezen we dat, na Christus’ hemelvaart en in afwachting van Pinksteren, allen volhardend verenigd waren in gebed samen met Maria, de Moeder van Jezus (vgl. Hand. 1,14).

Verenigd

Dit is precies wat ook wij doen, een paar uur voor het begin van het conclaaf, onder de blik van Onze-Lieve-Vrouw naast het altaar, in deze basiliek die oprijst boven het graf van de apostel Petrus.

We zien samen met ons het hele volk van God verenigd in een gevoel van geloof, liefde voor de paus en vertrouwensvolle verwachting.

We zijn hier om de hulp van de Heilige Geest in te roepen, om zijn licht en kracht af te smeken zodat de paus gekozen kan worden die de Kerk en de mensheid nodig hebben op dit moeilijke en complexe keerpunt in de geschiedenis.

Uitzonderlijk belang

Bidden, de Heilige Geest aanroepen, is de enige juiste en gepaste houding, nu de kiesgerechtigde kardinalen zich voorbereiden op een daad van de grootste menselijke en kerkelijke verantwoordelijkheid en een keuze van uitzonderlijk belang.

Het is een menselijke daad waarvoor men alle persoonlijke overwegingen moet loslaten, en alleen de God van Jezus Christus en het welzijn van de Kerk en de mensheid in zijn gedachten en hart moet hebben.

In het evangelie dat werd verkondigd, weerklonken woorden die ons meenemen naar het hart van de belangrijkste boodschap en het testament van Jezus, overgeleverd aan zijn apostelen bij het Laatste Avondmaal in de Bovenzaal:

“Dit is mijn gebod: dat jullie elkaar liefhebben, zoals ik jullie heb liefgehad”. Bijna om dat “zoals Ik jullie heb liefgehad” te specificeren en aan te geven hoe ver onze liefde moet gaan, zegt Jezus daarna: “Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden” (Joh. 15,13).

Dit is de boodschap van liefde, die Jezus een ‘nieuw’ gebod noemt. Nieuw omdat het de vermaning van het Oude Testament, die luidde: “Doe anderen niet aan wat je niet wilt dat jou wordt aangedaan”, positief verandert en sterk uitbreidt.

De liefde, die Jezus openbaart, kent geen grenzen en moet de gedachten en daden van al zijn leerlingen kenmerken, die in hun gedrag altijd oprechte liefde moeten tonen en zich moeten inzetten om een nieuwe beschaving op te bouwen. De beschaving die Paulus VI de ‘beschaving van de liefde’ noemde. Liefde is de enige kracht die de wereld kan veranderen.

Jezus gaf ons een voorbeeld van deze liefde aan het begin van het Laatste Avondmaal met een verrassend gebaar: Hij verlaagde zich ten dienste van anderen en waste de voeten van de apostelen. Zonder onderscheid, zonder Judas, die hem zou verraden, uit te sluiten.

Zelfgave

Deze boodschap van Jezus houdt verband met wat we hoorden in de eerste lezing van de Mis, waarin de profeet Jesaja ons eraan herinnerde dat de fundamentele kwaliteit van onze herders de liefde is tot op het punt van volledige zelfgave.

Uit de liturgische teksten van deze eucharistieviering ontvangen we daarom een uitnodiging tot broederlijke liefde, wederzijdse hulp en inzet voor kerkelijke gemeenschap en universele menselijke broederschap.

Een van de taken van elke opvolger van Petrus is de communio, ofwel de gemeenschap te doen groeien: die van alle christenen met Christus; die van de bisschoppen met de paus; die van de bisschoppen onderling. Geen naar zichzelf verwijzende gemeenschap, maar een gemeenschap tussen mensen, volken en culturen, met in het hart de Kerk die altijd ‘huis en school van gemeenschap’ is.

Er is ook een sterke oproep om de eenheid van de Kerk te bewaren in het spoor dat Christus aan de apostelen heeft gegeven. De eenheid van de Kerk is gewild door Christus; een eenheid die geen uniformiteit betekent, maar een vaste en diepe gemeenschap in verscheidenheid, zolang we in volledige trouw blijven aan het Evangelie.

Elke paus blijft Petrus en zijn zending belichamen en vertegenwoordigt zo Christus op aarde; hij is de rots waarop de Kerk is gebouwd (vgl. Mt.16,18).

De verkiezing van een nieuwe paus is niet zomaar een opvolging van mensen, maar is altijd de terugkeer van de apostel Petrus.

Verantwoordelijkheid

De kiesgerechtigde kardinalen zullen hun stem uitbrengen in de Sixtijnse Kapel, waar – zoals de apostolische constitutie Universi Dominici Gregis zegt – “alles bijdraagt tot het voeden van het bewustzijn van de aanwezigheid van God, in wiens aanwezigheid ieder zich op een dag zal moeten aanbieden om beoordeeld te worden”.

In Trittico Romano sprak paus Johannes Paulus II de hoop uit dat, in de uren van de grote beslissing bij de stemming, het opdoemende Michelangelo-achtige beeld van Jezus de Rechter ieder mens zou herinneren aan de grootsheid van de verantwoordelijkheid om de ‘grote sleutels’ in de juiste handen te leggen.

Laten we daarom bidden dat de Heilige Geest, die ons in de afgelopen honderd jaar een reeks waarlijk heilige en grote pausen heeft gegeven, ons een nieuwe paus naar Gods hart mag geven voor het welzijn van de Kerk en de mensheid.

Laten we bidden dat God de Kerk de paus schenkt die het best weet hoe hij het geweten van iedereen en de morele en spirituele energie wakker kan schudden in de huidige maatschappij, die gekenmerkt wordt door grote technologische vooruitgang, maar die de neiging heeft God te vergeten.

Hoge verwachtingen

De wereld van vandaag verwacht veel van de Kerk voor het behoud van die fundamentele menselijke en spirituele waarden, zonder welke het menselijk samenleven niet beter zal zijn en geen drager van het goede voor toekomstige generaties.

Moge de Heilige Maagd Maria, Moeder van de Kerk, tussenbeide komen met haar moederlijke voorspraak, zodat de Heilige Geest de gedachten van de kardinale kiezers kan verlichten en hen kan laten instemmen met het kiezen van de paus die onze tijd nodig heeft.” (Vertaling: Susanne Kurstjens)