Tijdens de algemene audiëntie van 9 november legde paus Franciscus uit waarom hij een bezoek aan Bahrein had gebracht.

Waarom wilde ik Bahrein bezoeken, zo’n klein land dat grotendeels islamitisch is? Er zijn heel veel christelijke landen, waarom ging ik niet eerst naar een van die landen? Ik wil dit uitleggen aan de hand van drie woorden: dialoog, ontmoeting en wandeling.

Geen isolatie, maar toenadering

Dialoog: ik werd door de koning uitgenodigd voor een forum over de dialoog tussen Oost en West. Dat is een dialoog die de rijkdom wil ontdekken van andere volkeren, andere tradities, andere geloven.

Bahrein, een archipel bestaande uit talloze eilanden, heeft ons doen begrijpen dat we ons niet moeten isoleren, maar elkaar moeten naderen. De eilanden zijn elkaar genaderd en bloeien daardoor. Dit vraagt om vrede, en de dialoog is “de zuurstof van de vrede”.

Buiten je eigen grenzen kijken

Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie werd er over de opbouw van de vrede gezegd: “dit werk vereist dat mensen hun geest en hart verbreden tot buiten de grenzen van hun eigen land, en alle nationale egoïsme en ideeën over suprematie over andere landen opzij zetten. Het vereist dat een diep respect wordt gevoed jegens de hele mensheid, die nu hard op weg is naar grotere eenheid” (Guadium et spes).

In Bahrein voelde ik die behoefte en ik heb er de wens uitgesproken dat religieuze leiders en wereldlijke leiders over de hele wereld buiten hun eigen grenzen en gemeenschappen durven te kijken om voor de som van het geheel te zorgen.

Alleen zo kunnen we bepaalde universele thema’s aanpakken, zoals het verdwijnen van God, de hongersnood, de zorg voor de schepping en de vrede. We hebben zo’n behoefte aan ontmoeting! Ik denk aan de waanzin van de oorlog in Oekraïne, en aan al die andere conflicten. Conflicten die zich nooit zullen oplossen door de infantiele logica van de wapens, maar enkel door het krachtige middel van de dialoog.

Maar er kan geen dialoog zijn zonder ontmoeting, het tweede woord. In Bahrein heb ik meermaals gemerkt dat de behoefte bestaat aan meer ontmoeting tussen christenen en moslims, dat er innigere relaties ontstaan, dat men elkaar meer ter harte neemt. Zonder ontmoeting blijft de dialoog leeg, oppervlakkig.

Christenen en moslims samen op weg

Dan het derde woord: wandeling. Mijn bezoek aan Bahrein moet niet gezien worden als een geïsoleerd geval. Nee, die maakt deel uit een weg die door de heilige Johannes Paulus II werd ingezet toen hij naar Marokko ging. Zo was ook het eerste bezoek van een paus aan Bahrein een nieuwe stap op de wandeling die christenen en moslims samen maken.

Niet om zich aan elkaar aan te passen of om elkaars geloof te doen verwateren. Nee, om broederlijke verbonden aan te gaan in naam van onze aartsvader Abraham, die hier op aarde een pelgrim was onder de barmhartige blik van de enige God in de hemel, de God van de vrede. Daarom was het motto van deze reis: “Vrede op aarde aan alle mensen van goede wil.”

Waarom zeg ik dat de dialoog ons geloof niet verwatert? Omdat de dialoog vereist dat je een eigen identiteit hebt, want van daaruit moet je vertrekken. Als je geen eigen identiteit hebt, kun je niet in dialoog treden, want dan weet je niet eens wie je zelf bent. (Vertaling Susanne Kurstjens)