<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Inspiratie

Paus: ‘Als Jezus’ leerlingen mogen we niet onverschillig of individualistisch zijn’

KN Redactie 13 augustus 2020
image
Foto: CNS Photo - Vatican Media

Tijdens de algemene audiëntie van 12 augustus moedigde paus Franciscus de gelovigen aan om gericht te blijven op de naasten en de menselijke waardigheid in iedereen te erkennen.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

De pandemie heeft duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar we allemaal zijn en hoe zeer we onderling met elkaar verbonden zijn. Als wij niet voor elkaar zorgen, te beginnen met de allerarmsten en degenen die het hardst geraakt zijn, inclusief de schepping, kunnen we de wereld niet genezen.

We moeten het werk van al die mensen prijzen die in deze maanden uiting geven aan de menselijke en christelijke liefde voor de naaste en zich wijden aan de zieken en daarbij zelfs hun eigen gezondheid op het spel zetten. Het zijn helden!

Sociale kwalen

Desondanks is het coronavirus niet de enige ziekte die we moeten bestrijden; de pandemie heeft veel bredere sociale kwalen aan het licht gebracht. Een van die kwalen is de verstoorde blik op de persoon, een blik die zijn waardigheid en relationele karakter ontkent.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Soms zien we de anderen als objecten, om te gebruiken en weg te gooien. In werkelijkheid verblindt zo’n blik en wakkert die een individualistische en agressieve wegwerpcultuur aan, die de mens verandert in een consumptiegoed (vlg. Evangelii gaudium, 53; Laudato si’, 22).

Unieke waardigheid

In het licht van het geloof weten we echter dat God op een andere manier naar mannen en vrouwen kijkt. Hij heeft ons niet als objecten geschapen, maar als geliefde mensen die in staat zijn om lief te hebben; Hij heeft ons geschapen naar zijn beeld en gelijkenis (vlg. Gen. 1,27).

Op die manier heeft Hij ons een unieke waardigheid geschonken, door ons uit te nodigen in eenheid met Hem te leven, in eenheid met onze broeders en zusters, met respect voor heel de schepping. In eenheid, in harmonie, zouden we kunnen zeggen.

Harmonie

De schepping is een harmonie waarin wij geroepen zijn te leven. En in die eenheid, in die harmonie die eenheid is, schenkt Gods ons de mogelijkheid om ons voort te planten en het leven te beschermen (vlg. Gen. 1,28-29), om de aarde te bewerken en ervoor te zorgen (vlg. Gen. 2,15). Je begrijpt dat je het leven niet kunt doorgeven en beschermen zonder harmonie; het leven zou verwoest worden.

Andere houding

Van die individualistische blik, die geen harmonie is, vinden we een voorbeeld in het Evangelie: in het verzoek van de moeder van de leerlingen Jakobus en Johannes aan Jezus (vlg. Mt. 20,20-28). Zij zou graag willen dat haar zonen aan de rechter- en linkerhand van de nieuwe koning zitten.

Maar Jezus stelt een andere houding voor: die van de dienstbaarheid en van het geven van je leven voor de ander. En Hij bevestigt dat door meteen daarna het zicht terug te geven aan twee blinden en van hen zijn leerlingen te maken (vlg. Mt. 20,29-34).

“De harmonie die is geschapen door God vraagt van ons naar de noden van de ander te kijken”

Proberen omhoog te klimmen in het leven, boven anderen te staan, verstoort de harmonie. Dat is de logica van de overheersing, van het overheersen van de ander. De harmonie is iets anders: dienstbaarheid.

Ogen richten op de ander

Laten we dus aan de Heer vragen ons ogen te geven die gericht zijn op onze broeders en zusters, vooral op degenen die lijden. Als leerlingen van Jezus willen we niet onverschillig of individualistisch zijn. Dat zijn twee lelijke houdingen die tegen de harmonie ingaan. Onverschilligheid: ik kijk de andere kant op. Individualisme: alleen aan je eigenbelang denken.

De harmonie die is geschapen door God vraagt van ons naar de ander te kijken, naar de noden van de ander, de problemen van de ander, en in eenheid te leven. We willen in iedere mens, ongeacht ras, taal of situatie, de menselijke waardigheid erkennen. De harmonie brengt ons ertoe de menselijke waardigheid te erkennen. Die harmonie die is geschapen door God met de mens in het centrum.

Fundament

Het Tweede Vaticaans Concilie onderstreept dat deze waardigheid onvervreemdbaar is, want die is “geschapen naar Gods beeld” (Gaudium et spes, 12). Dit is het fundament van het hele sociale leven en is bepalend voor de werkende principes ervan.

De dichtstbijzijnde verwijzing in de moderne cultuur naar het principe van de onvervreemdbare waardigheid van de persoon is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die St.-Johannes Paulus II omschreef als een “mijlpaal geplaatst op de lange en moeilijke weg van het menselijk ras”, en als “een van de hoogste uitdrukkingen van het menselijk geweten”. Die rechten zijn niet alleen individuele, maar ook sociale rechten; ze zijn van de volkeren, van de naties.

Hernieuwd bewustzijn

Het menselijk wezen is dan ook, in zijn persoonlijke waardigheid, een sociaal wezen, geschapen naar Gods Drie-ene beeld. Wij zijn sociale wezens; we hebben de behoefte om in sociale harmonie te leven. Maar als er sprake is van egoïsme, gaat onze blik niet naar de ander, naar de gemeenschap, maar naar onszelf en maakt dat ons lelijk, slecht en egoïstisch, en vernietigt dat de harmonie.

Dit hernieuwde bewustzijn van de waardigheid van elke persoon heeft een reeks sociale, economische en politieke implicaties. Je broeder en de hele schepping zien als een geschenk dat door de liefde van de Vader gegeven is, roept een houding op van aandacht, zorg en verwondering.

Compassie en empathie

Een gelovige, die de naaste als een broer ziet en niet als een vreemde, kijkt zo naar hem met compassie en empathie, en niet met afkeuring of vijandigheid. En als je de wereld beziet in het licht van het geloof, ga je ernaar streven om, met behulp van de genade, je creativiteit en je enthousiasme te ontwikkelen om de drama’s van onze geschiedenis op te lossen.

Je ontwikkelt je capaciteiten als verantwoordelijkheden die ontspringen aan je geloof, als Gods geschenken om ten dienste te stellen aan de mensheid en aan de schepping.

Onverschilligheid

Terwijl we allemaal werken aan een geneesmiddel voor een virus dat iedereen op onduidelijke wijze raakt, roept het geloof ons op om ons serieus en actief in te zetten om een weerwoord te bieden aan de onverschilligheid jegens de aantastingen van de menselijke waardigheid.

Deze cultuur van de onverschilligheid gaat samen met de wegwerpcultuur: de dingen die me niet aangaan, interesseren me niet. Het geloof eist altijd dat we ons laten genezen en ons laten bekeren van zowel ons persoonlijke, als van ons collectieve individualisme.

Concrete daden

Moge de Heer ons ‘het zicht teruggeven’ om opnieuw te ontdekken wat het betekent om leden te zijn van de menselijke familie. En moge die blik zich vertalen in concrete daden van compassie en respect voor elke mens en van zorg en bescherming voor ons gemeenschappelijk huis. (Vertaling Susanne Kurstjens)

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.