Tijdens de algemene audiëntie van woensdag 12 juni sprak de paus over het belang van eenheid en verbondenheid in de christelijke gemeenschap.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We zijn begonnen aan een reeks catecheses die een ‘reis’ volgen: de reis van het Evangelie zoals die opgetekend staat in het boek van de Handelingen der Apostelen. Want dat boek geeft echt de reis van het Evangelie weer: hoe het Evangelie steeds verder, verder en verder werd verspreid…

Bron van nieuw leven

Alles begint met de Verrijzenis van Christus. Dat is dan ook geen gebeurtenis als alle andere, maar het is de bron van nieuw leven. De leerlingen weten dat en – trouw aan Jezus’ gebod – blijven ze verenigd, trouw en volhardend in het gebed. Ze klampen zich aan Maria, hun Moeder, vast en bereiden zich voor om Gods kracht te ontvangen, niet op een passieve manier, maar door hun onderlinge eenheid te versterken.

Die eerste gemeenschap bestond uit ongeveer uit 120 broeders en zusters: een nummer dat het getal 12 in zich bevat. Dat staat symbool voor Israël, want het verwijst naar de twaalf stammen. En het staat symbool voor de Kerk door de twaalf apostelen die door Jezus werden uitgekozen. Maar nu, na de pijnlijke gebeurtenissen van de Passie, zijn Jezus’ apostelen niet langer met twaalf, maar met elf. Een van hen, Judas, is er niet meer: verscheurd door berouw heeft hij zichzelf van het leven beroofd.

Judas plaatste zichzelf buiten de eenheid

Hij was al eerder begonnen zich los te maken van de eenheid met de Heer en met de anderen; om het alleen te doen, zich te isoleren, om zich vast te klampen aan het geld tot op het punt dat hij de armen daarvoor inzet, om de horizon van vrije zelfgave uit het oog te verliezen. Zozeer, dat het virus van de trots zijn geest en hart uiteindelijk infecteert en hem verandert van een “vriend” (Mt. 26,50) in een vijand en in degene “die de gids is geworden van hen die Jezus gevangennamen” (Hand. 1,16).

Judas had de grote genade ontvangen deel uit te mogen maken van de groep intimi van Jezus en deel te mogen nemen aan zijn dienstwerk, maar op een bepaald moment dacht hij dat hij zelf zijn eigen leven kon ‘redden’, met als resultaat dat hij het verloor (vlg. Lc. 9,24).

Hij hield op met heel zijn hart aan Jezus toe te behoren en plaatste zichzelf buiten de eenheid met Hem en de zijnen. Hij hield op zijn leerling te zijn en ging boven zijn Meester staan. Hij heeft Hem verkocht en met “het loon van zijn misdaad” kocht hij een stuk grond, dat geen vrucht droeg, maar doordrenkt was van zijn eigen bloed (vlg. Hand. 1,18-19).

Voorbeeld van de goddelozen

Waar Judas de dood boven het leven verkoos (vlg. Deut. 30,19; Sir. 15,17) en waar hij het voorbeeld van de goddelozen volgt van wie de weg naar de duisternis en de vernieling leidt (vlg. Pr. 4,19; Ps. 1,6), kiezen de elf voor het leven, de zegen, en worden ze verantwoordelijk die op hun beurt door te geven in de geschiedenis, van generatie op generatie, van het volk van Israël naar de Kerk.

De evangelist Lucas laat ons zien dat wanneer een van de twaalf de groep verlaat en het verenigde lichaam verwondt, diens taak overgedragen moet worden aan een ander. En wie zou die op kunnen pakken?

De groep moet in ere worden hersteld

Petrus geeft aan wat de vereisten zijn: het nieuwe lid moet vanaf het begin een leerling van Jezus zijn geweest, ofwel vanaf de doop in de Jordaan, tot aan het einde, ofwel tot aan zijn Hemelvaart (vlg. Hand. 1,21-22).

De groep van twaalf moet in ere worden hersteld. Hier wordt voor het eerst gesproken over het beoefenen van de gemeenschappelijke onderscheiding, waarbij met Gods ogen naar de werkelijkheid wordt gekeken, door de bril van de eenheid en de verbondenheid.

Een teken van eenheid

Er zijn twee kandidaten: Jozef Barsabbas en Mattias. Dan bidt de hele gemeenschap als volgt: “Gij Heer, die aller harten kent, wijs degene aan die Gij van deze twee hebt uitverkoren om de plaats te bezetten in dit dienstwerk en apostelambt, waaraan Judas ontrouw werd om heen te gaan naar zijn eigen plaats” (Hand. 1,24-25).

En na loting, wijst de Heer Mattias aan. Hij wordt aan de elf toegevoegd. Zo wordt het lichaam van de twaalf hersteld, een teken van eenheid. En de eenheid overwint de verdeeldheid, het isolement, de mentaliteit waarbij privé alles overheerst. Het is een teken dat eenheid het eerste getuigenis is van de apostelen. Jezus had het ook gezegd: “Hieruit zullen allen kunnen opmaken, dat gij mijn leerlingen zijt: als gij de liefde onder elkaar bewaart” (Joh. 13,35).

Authentieke zelfgave

De twaalf tonen in de Handelingen der Apostelen de stijl van de Heer. Ze zijn de geaccrediteerde getuigen van Christus’ verlossende werk. Aan de wereld laten ze niet hun zogenaamde perfectie zien, maar door de genade van de eenheid laten ze een Ander zien die inmiddels in een nieuwe wereld te midden van zijn volk leeft.

En wie is dat? Het is Jezus de Heer. De apostelen kiezen ervoor te leven onder de heerschappij van de Verrezene in eenheid met hun broeders. Dat wordt de enige wereld waarbinnen de authentieke zelfgave mogelijk is.

Het DNA van de christelijke gemeenschap

Ook wij hebben het nodig de schoonheid van het getuigen van de Verrezene opnieuw te ontdekken. Door op te houden zo met onszelf bezig te zijn, Gods gaven niet te verbergen en niet toe te geven aan middelmatigheid.

Het herstel van het apostolisch college toont aan hoezeer eenheid en het losmaken van je eigen persoon in het DNA van de christelijke gemeenschap zitten. Die zorgen ervoor dat we niet bang zijn voor diversiteit, we ons niet vastklampen aan dingen en geschenken en martyres te worden. Ofwel die zorgen ervoor dat we lichtende getuigen worden van de levende God die werkzaam is in de geschiedenis. (Vert. SK)