Beste broeders en zusters, goedemorgen.
Gisteren heb ik hier, in de basiliek van St.-Petrus, de Heilige Deur van het Heilig Heilig Jaar geopend, nadat ik dat al had gedaan in de kathedraal van Bangui, in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Vandaag zou ik samen met u willen nadenken over de betekenis van dit Heilig Jaar, door de vraag te beantwoorden: waarom een Jubileumjaar van de Barmhartigheid? Wat betekent dat?
De Kerk heeft behoefte aan dit bijzondere moment. Ik zeg niet: dit bijzondere moment is goed voor de Kerk. Ik zeg: de Kerk heeft behoefte aan dit bijzondere moment. In deze tijd van diepgaande veranderingen, is de Kerk geroepen om haar speciale bijdrage te leveren, door de tekenen van de aanwezigheid en de nabijheid van God zichtbaar te maken. En het Heilig Jaar is een periode die voor ons allemaal gunstig is, omdat wij, door de Goddelijke Barmhartigheid te overdenken, die boven alle menselijke grenzen uitstijgt en zijn heldere licht schijnt over de duisternis van de zonde, meer overtuigde en effectieve getuigen kunnen worden.
De blik op God werpen, de barmhartige Vader, en op de broeders die barmhartigheid nodig hebben, betekent de aandacht vestigen op de wezenlijke inhoud van het Evangelie: Jezus, de mens geworden Barmhartigheid, die het grote mysterie van de Drie-ene Liefde van God voor ons zichtbaar maakt. Een Heilig Jaar van de Barmhartigheid vieren komt erop neer dat wij dat wat het christelijk geloof specifiek maakt, dat wil zeggen, Jezus Christus, de barmhartige God, opnieuw in het centrum van ons persoonlijk leven en dat van onze gemeenschap plaatsen.
Dus een Heilig Jaar, om de barmhartigheid te beleven. Ja, beste broeders en zusters, dit Heilig Jaar wordt jullie aangeboden om in jullie leven de zoete en zachte aanraking te ervaren van Gods vergiffenis, zijn aanwezigheid aan onze zijde en zijn nabijheid vooral in momenten van opperste nood.
Daarnaast is dit Heilig Jaar een bevoorrechte periode omdat de Kerk probeert alleen te kiezen voor “dat wat God het meeste behaagt”. En wat is dat, “wat God het meeste behaagt”? Vergeven aan jullie kinderen, barmhartig zijn jegens hen, zodat ook zij op hun beurt de broeders kunnen vergeven, en aldus de barmhartigheid van God als een fakkel laten schitteren in de wereld. Dat is wat God het meeste behaagt.
De H. Ambrosius zegt over de schepping van de wereld, in een theologisch boek dat hij schreef over Adam, dat God elke dag, nadat Hij iets had gemaakt – de maan, de zon of de dieren – zei: “En God zag dat het goed was.” Maar als Hij de man en de vrouw heeft geschapen, zo staat er in de Bijbel: “God zag dat het heel goed was”. De H. Ambrosius vraagt zich dan af: “Waarom zegt God “zeer goed”? Is God dan zo tevreden over de schepping van man en vrouw?” Eindelijk had Hij iemand om te vergeven. Dat is heel erg mooi: Gods vreugde bestaat erin te vergeven, het wezen van God is barmhartigheid.
Daarom moeten wij dit jaar onze harten openen, want deze liefde, deze vreugde van God vervult ons allemaal van deze barmhartigheid. Het Heilig Jaar zal een “gunstige tijd” zijn voor de Kerk als wij leren te kiezen voor “wat God het meest behaagt”, zonder toe te geven aan de verleiding om te denken dat er iets anders zou kunnen zijn dat belangrijker is of voorrang heeft. Niets is belangrijker dan te kiezen voor “wat God het meeste behaagt”, dat wil zeggen zijn barmhartigheid, zijn liefde, zijn tederheid, zijn omhelzing, zijn strelingen!
Ook de noodzakelijke vernieuwing van de instellingen en structuren van de Kerk is een middel, dat ons ertoe moet brengen om de ervaring van Gods barmhartigheid levend en levendig te maken, Gods barmhartigheid, die als enige kan garanderen, dat de Kerk die stad op de berg is die niet verborgen kan blijven (vgl Mt. 5,14). Alleen een barmhartige Kerk schittert! Als wij ooit, ook maar één ogenblik, zouden vergeten dat de barmhartigheid is “wat God het meest behaagt”, dan zouden al onze inspanningen tevergeefs zijn, want dan worden we slaven van onze instellingen en van onze structuren, ook al kunnen die worden hervormd. Maar dan nog zouden we er altijd slaven van blijven.
“Een Heilig Jaar om sterk in ons de vreugde te ervaren dat wij werden gevonden door Jezus, die als Goede Herder naar ons op zoek is gegaan, want wij waren verdwaald” (preek tijdens de eerste vespers op de zondag van de Goddelijke Barmhartigheid, 11 april 2015): dat is het doel dat de Kerk zich stelt dit Heilig Jaar. En zo zullen wij in ons de zekerheid versterken dat de barmhartigheid werkelijk kan bijdragen aan de opbouw van een meer menselijke wereld. Juist in onze tijd, waarin de vergiffenis zo zeldzaam is op alle terreinen van het menselijk leven, wordt de roep om barmhartigheid dringender, en wel op elk terrein: in de samenleving, bij de instellingen, op het werk en ook in het gezin.
Natuurlijk, iemand zou kunnen tegenwerpen: “Maar, Vader, zou de kerk in dit Jaar niet iets meer moeten doen? Het is oké om de barmhartigheid van God te overdenken, maar er zijn zoveel dringende behoeften!” Dat is waar, er is veel werk te doen, en ik als eerste, zal niet ophouden daaraan te herinneren. Maar we moeten er wel rekening mee houden dat, aan de wortel van het feit dat de barmhartigheid in de vergetelheid is geraakt, altijd de eigenliefde ligt. De eigenliefde neemt in de wereld de vorm aan van het exclusieve nastreven van het eigenbelang, van genoegens en eer, in combinatie met het verlangen om rijkdom te vergaren, terwijl in het leven van christenen die vaak onder hypocrisie en mondain gedrag verscholen zijn.
Dat alles is in strijd met de barmhartigheid. De beweegredenen van de eigenliefde, die de barmhartigheid in deze wereld tot iets onbekends maken, zijn zo talrijk, dat zelf wij zelfs vaak zelf niet meer in staat zijn om ze te herkennen als beperkingen en zonde. Daarom is het dus noodzakelijk te erkennen dat wij zondaars zijn; om in ons de zekerheid van de goddelijke barmhartigheid te versterken. “Heer, ik ben een zondaar, Heer ik ben een zondares: kom met uw barmhartigheid.” Dat is een heel mooi gebed. Een gemakkelijk gebed om elke dag te bidden: “Heer, ik ben een zondaar; Heer, ik ben een zondares: kom met uw barmhartigheid.”
Beste broeders en zusters, ik hoop dat eenieder van ons dit Heilig Jaar de ervaring zal krijgen van de barmhartigheid van God, om zo getuigen te worden van “wat God het meest behaagt”. Is het onnozel om de geloven dat dit de wereld kan veranderen? Ja, menselijk gesproken is het van de gekke, maar “De dwaasheid van God is (…) wijzer dan de mensen, en de zwakheid van God is sterker dan de mensen” (1 Kor. 1,25).
Ook in Nederland en Vlaanderen zijn Heilige Deuren aangewezen. Klik hier voor een overzicht.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
