Tijdens de algemene audiëntie van 25 maart sprak paus Franciscus over de waarde en de onschendbaarheid van het menselijk leven.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

Op deze dag, waarop de Kerk het hoogfeest van de Aankondiging van de Heer viert, kondigde St.-Johannes Paulus II vijfentwintig jaar geleden de encycliek Evangelium vitae af, over de waarde en onschendbaarheid van het menselijk leven.

Hechte band

De band tussen de Aankondiging en het ‘Evangelie van het Leven’ is hecht en diep, zoals de heilige Johannes Paulus ook onderstreepte in zijn encycliek. Vandaag herintroduceren we die in de context van een pandemie die het menselijk leven en de wereldwijde economie bedreigt.

Een situatie waarbij de eerste zinnen van de encycliek nog urgenter aanvoelen: “Het Evangelie van het leven vormt het hart van Jezus’ boodschap. Die wordt elke dag met liefde door de Kerk ontvangen en dient met moedige trouw aan alle mensen van alle tijden en culturen te worden verkondigd als de blijde boodschap.”

Stille getuigenis

Zoals geldt voor elke evangelische verkondiging, dient ook van deze allereerst getuigd te worden. En ik denk met dankbaarheid aan het stille getuigenis van al die mensen die zich, op verschillende manieren, ten dienste stellen van de zieken, de ouderen, de eenzamen en de allerarmsten.

Zij brengen het Evangelie van het leven in de praktijk, net als Maria die na de verkondiging van de engel haar nicht Elisabet ging helpen.

Mens van vlees en bloed

Het leven dat we geroepen zijn te beschermen is dan ook geen abstract concept, maar manifesteert zich altijd in een mens van vlees en bloed:

een kind net na de conceptie, een gemarginaliseerde arme, een eenzame en ontmoedigde zieke, een terminale patiënt, iemand die zijn baan heeft verloren of geen baan kan vinden, een afgewezen of weggestopte vluchteling… Het leven manifesteert zich heel concreet in mensen.

Geen ideologie

Ieder menselijk wezen is door God geroepen om te genieten van de volheid van het leven; en aangezien het leven is toevertrouwd aan de moederlijke zorg van de Kerk, heeft elke bedreiging van de menselijke waardigheid en van het menselijk leven als vanzelfsprekend zijn weerslag op het hart van de Kerk, tot in haar diepste wezen.

Voor de Kerk is de bescherming van het leven geen ideologie, maar een realiteit, een menselijke realiteit waar alle christenen deel aan hebben, juist omdat ze christenen en mensen zijn.

Ook in deze tijd, de tijd van de universele rechten van de mens, gaan de aanvallen op de waardigheid en het leven van mensen helaas door. We worden zelfs geconfronteerd met nieuwe bedreigingen en nieuwe vormen van slavernij. En wetgeving is niet altijd gericht op het beschermen van het meest kwetsbare menselijk leven.

Actueler dan ooit

De boodschap van de encycliek Evangelium vitae is daarom actueler dan ooit. Voorbij de acute crises, waarvan wij er nu een beleven, is het nodig dat we op het culturele en educatieve vlak een houding van solidariteit, zorgzaamheid en gastvrijheid overbrengen op de toekomstige generaties.

In de wetenschap dat de cultuur van het leven niet exclusief aan de christenen toebehoort, maar aan iedereen die zich inzet voor de opbouw van menselijke relaties en de waarde erkent van iedere mens, ook wanneer die zwak is en lijdt.

Elk leven is van waarde

Beste broeders en zusters, elk menselijk leven, dat uniek is en onherhaalbaar, is in zichzelf van waarde en heeft een onmetelijke waarde. Dat moet steeds weer verkondigd worden, met moedige woorden en moedige daden. Dat vraagt om solidariteit en om broederlijke liefde voor de grote menselijke familie en voor elk van haar leden.

Daarom, met de woorden van St.-Johannes Paulus II die deze encycliek geschreven heeft, herhaal ik met hernieuwde overtuiging de oproep die hij vijfentwintig jaar geleden aan iedereen deed:

“Respecteer, bescherm, houd van en dien het leven, elk leven, elk menselijk leven! Alleen op deze weg zul je gerechtigheid, ontwikkeling, vrijheid, vrede en geluk vinden!” (Evangelium vitae, 5). (Vertaling Susanne Kurstjens)