Tijdens de algemene audiëntie van 9 oktober sprak paus Franciscus over de bekering van de apostel Paulus en wat wij daarvan kunnen leren.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

Tijdens de steniging van Stefanus verschijnt er iemand die, naast Petrus, de meest aanwezige en beslissende rol speelt in de Handelingen van de Apostelen: “een jongeman die Saulus heette” (Hand. 7,58).

Hij wordt in het begin omschreven als iemand die instemde met de moord op Stefanus en die de Kerk wilde vernietigen (vlg. Hand. 8,3). Vervolgens wordt hij echter het door God gekozen instrument om het Evangelie onder de mensen te verkondigen (vlg. Hand. 9,15; 22,21; 26,17).

Jagen op christenen

Met toestemming van de hogepriester, gaat Saulus op jacht naar de christenen en pakt ze op. Jullie, die tot een aantal volkeren behoren die door dictaturen vervolgd zijn, weten heel goed wat het betekent om te jagen op mensen en ze op te pakken.

Dat was wat Saulus deed. En hij dacht dat hij daarmee de Wet van de Heer diende. Lucas zegt dat Saulus “ziedende woede” uitademde en “de leerlingen van de Heer met de dood bedreigde” (Hand. 9,1): in hem waait de geest van de dood, niet van het leven.

Religie wordt een ideologie

De jonge Saulus wordt afgebeeld als een onbuigzame man, ofwel als iemand die intolerant is ten opzichte van degenen die anders denken dan hij, iemand die zijn eigen politieke of religieuze identiteit tot de absolute norm maakt en de ander reduceert tot een potentiële vijand die verslagen moet worden. Een ideoloog.

In Saulus was religie getransformeerd tot een ideologie: religieuze ideologie, sociale ideologie, politieke ideologie. Pas toen hij door Christus werd getransformeerd, leerde hij dat de ware strijd niet gevoerd wordt “tegen vlees en bloed maar (…) tegen de wereldbeheersers van deze duisternis, tegen de boze geesten” (Ef. 6,12). Hij leerde dat je niet tegen mensen moet vechten, maar tegen het kwaad dat ze tot hun daden aanzet.

Hoe zit het met mijn geloofsleven?

De razernij – want Saulus ging als een razende tekeer – en vijandigheid van Saulus nodigt ons allemaal uit om ons af te vragen: hoe beleef ik mijn geloofsleven? Ga ik de anderen tegemoet of ben ik tegen anderen? Behoor ik tot de universele Kerk (goed en slecht, alles bij elkaar) of tot een selectieve ideologie? Houd ik van God of van dogmatische formules? Hoe zit het met mijn geloofsleven? Doet mijn geloof in God me vriendelijk of vijandig staan ten opzichte van degenen die anders zijn dan ik?

Lucas vertelt dat, terwijl Saulus erop gebrand is de christelijke gemeenschap uit te roeien, de Heer al bezig is om zijn hart te raken en hem tot Hem te bekeren. Dat is de werkwijze van de Heer: Hij raakt het hart. De Verrezene neemt het initiatief en toont zich aan Saulus op de weg naar Damascus, een gebeurtenis waarover liefst drie keer verteld wordt in het boek Handelingen (vlg. Hand. 9,3-19; 22,3-21; 26,4-23).

Christus schaden

Door middel van het ‘duo’ licht en stem, kenmerkend voor godsverschijningen, verschijnt de Verrezene aan Saulus en roept hem tot de orde over zijn broederlijke woede: “Saul, Saul, waarom vervolgt gij Mij?” (Hand. 9,4). Hier toont de Verrezene dat Hij een is met degenen die in Hem geloven: een lid van de Kerk schaden, is Christus zelf schaden! Ook degenen die ideologen zijn, omdat ze tussen haakjes de ‘zuiverheid’ van de Kerk willen, schaden Christus.

De stem van Jezus zegt tegen Saulus: “Sta op en ga de stad in; daar zal iemand u zeggen wat ge doen moet” (Hand. 9,6). Eenmaal rechtop, ziet Saulus echter niets meer. Hij is blind geworden. Van een sterke, autoritaire en onafhankelijke man is hij zwak, hulpbehoevend en afhankelijk van anderen geworden, omdat hij niets kan zien.

Overgang van dood naar leven

Christus’ licht heeft hem verblind en blind gemaakt: “Zo wordt uiterlijk ook duidelijk gemaakt wat er innerlijk aan de hand was, zijn blindheid voor de waarheid, voor het licht dat Christus is” (Benedictus XVI, algemene audiëntie, 3 september 2008).

Door deze persoonlijke ontmoeting tussen Saulus en de Verrezene komt het tot een transformatie die het ‘persoonlijk Pasen’ van Saulus aantoont, zijn overgang van de dood naar het leven: wat eerst eervol was, wordt ‘vuilnis’ om weg te gooien, om de ware winst te behalen die Christus is en het leven in Hem (vlg. Fil. 3,7-8).

De impact van Gods liefde

Paulus ontvangt het doopsel. Het doopsel betekent zo voor Saulus, zoals voor ieder van ons, het begin van een nieuw leven, en het gaat samen met een nieuwe blik op God, op zichzelf en op de anderen, die van vijanden broeders in Christus worden.

Laten we de Vader vragen dat ook wij, net als Saulus, de impact van zijn liefde mogen ervaren. Alleen die liefde kan een hart van steen in een hart van vlees veranderen (vlg. Ez. 11,15), dat in staat is om “die gezindheid (…) welke ook Christus Jezus bezielde” (Fil. 2,5) in zich op te nemen. (Vert. SK)