Tijdens de algemene audiëntie van 18 maart sprak paus Franciscus over de fouten die ieder van ons maakt en onze behoefte aan vergeving.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
We staan vandaag stil bij de vijfde zaligspreking, die luidt: “Zalig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden” (Mt. 5,7). Deze zaligspreking is bijzonder: het is de enige waarin de oorzaak en de vrucht van het geluk samenvallen, namelijk de barmhartigheid. Degenen die barmhartig zijn, zullen barmhartigheid ondervinden en zullen “barmhartigen” zijn.
Deze wederkerigheid van vergeving is niet alleen aanwezig in deze zaligspreking, maar komt in het Evangelie steeds terug. En hoe kan het ook anders? De barmhartigheid is Gods eigen hart! Jezus zegt: “Oordeelt niet, dan zult ge niet geoordeeld worden; veroordeeld niet, dat zult ge niet veroordeeld worden; spreekt vrij en ge zult vrijgesproken worden” (Lc. 6,37). Steeds diezelfde wederkerigheid. En in de brief van Jacobus staat dat “de barmhartigheid triomfeert over het oordeel” (2,13).
Maar het is vooral in het Onze Vader dat we bidden: “En vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven hebben aan onze schuldenaren” (Mt. 6,12); en deze vraag is de enige die aan het einde terugkomt: “Want als gij aan de mensen hun fouten vergeeft, zal uw hemelse Vader ook u vergeven; maar als gij niet vergeeft aan de mensen, zal ook uw hemelse Vader uw fouten niet vergeven” (Mt. 6,14-15; vlg. Catechismus van de katholieke Kerk, 2838).
Er zijn twee dingen die niet van elkaar gescheiden kunnen worden: de vergeving die we schenken en de vergeving die we ontvangen. Maar zoveel mensen hebben het moeilijk en zijn niet in staat tot vergeving. Maar al te vaak is het kwaad dat hun is aangedaan zo groot dat vergeving schenken een te grote berg is om te beklimmen, een enorme inspanning; en zo iemand denkt: dat is niet mogelijk.
De wederkerigheid van de barmhartigheid geeft aan dat we ons perspectief moeten veranderen. Dat kunnen we niet alleen, daar hebben we Gods genade voor nodig en daar moeten we om vragen. Als de vijfde zaligspreking belooft dat we barmhartigheid zullen ondervinden en we in het Onzevader vragen om de vergeving van onze schulden, wil dat zeggen dat wij in essentie schuldenaren zijn en we behoefte hebben om barmhartigheid te ondervinden!
“We schieten allemaal tekort in het leven en we hebben behoefte aan barmhartigheid”
Tweet dit!
Wij zijn allemaal schuldenaren. Allemaal. Ten opzichte van God, die zo gul is, en ten opzichte van onze broeders en zusters. Ieder mens weet dat hij of zij niet de vader of moeder is die hij of zij zou moeten zijn, of de echtgenoot of echtgenote, de broer of zus.
We schieten allemaal tekort in het leven. En we hebben behoefte aan barmhartigheid. We weten dat ook wij kwaad hebben gedaan, we doen nooit al het goede dat we hadden moeten doen.
Maar juist dat gebrek wordt onze kracht tot vergeving! We zijn schuldenaren en als we, zoals we gehoord hebben aan het begin, beoordeeld worden volgens de maat die wij voor anderen gebruiken (vlg. Lc. 6,38), moeten wij die maat oprekken en vergeven.
Iedereen moet beseffen dat het nodig is te vergeven, dat we vergeving nodig hebben en geduld. Dat is het geheim van de barmhartigheid: wie vergeving schenkt, wordt vergeven. Daarom gaat God voor ons uit en vergeeft Hij ons als eerste (vlg. Rom. 5,8). Doordat we zijn vergeving ontvangen, zijn wij zelf in staat om te vergeven. Zo worden onze ellende en gebrek aan gerechtigheid een kans om ons open te stellen voor het Rijk der hemelen, voor een grotere maat, Gods maat die barmhartigheid is.
Waar komt onze barmhartigheid vandaan? Jezus heeft ons gezegd: “Weest barmhartig, zoals uw Vader barmhartig is” (Lc. 6,36). Hoe meer je de liefde van de Vader ontvangt, hoe meer je zelf liefhebt (vlg. de Catechismus, 2842).
Barmhartigheid is geen aspect als alle andere, maar is de kern van het christelijk leven: er is geen christenheid zonder barmhartigheid. Als heel ons christen zijn ons niet tot barmhartigheid brengt, zijn wij de verkeerde weg ingeslagen, want de barmhartigheid is de enige ware weg van iedere spirituele reis. Dat is een van de mooiste vruchten van de naastenliefde (vlg. de Catechismus, 1829).
Ik herinner me dat dit het onderwerp was van het eerste Angelus dat ik als paus heb uitgesproken: de barmhartigheid. Dat heeft een grote indruk op me gemaakt, alsof het een boodschap was die ik als paus steeds weer zou moeten uitdragen, een boodschap die alle dagen mee gegeven moet worden: de barmhartigheid.
Ik herinner me dat ik me die dag een beetje ‘brutaal’ voelde om reclame te maken voor een boek over barmhartigheid, dat net gepubliceerd was door kardinaal Kasper. En die dag heb ik heel sterk gevoeld dat dit de boodschap is die ik moet geven als bisschop van Rome: barmhartigheid, barmhartigheid, alsjeblieft, vergeving.
Gods barmhartigheid is onze bevrijding en ons geluk. Wij leven van barmhartigheid en we kunnen het ons niet veroorloven om het zonder barmhartigheid te doen: het is de lucht die we ademen. We zijn te arm om voorwaarden te kunnen stellen, we moeten vergeven, omdat we vergeving nodig hebben. Bedankt! (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
