Tijdens de algemene audiëntie van 22 april benadrukte paus Franciscus hoe belangrijk het is goed te zorgen voor de aarde, ons gemeenschappelijk huis.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
Vandaag wordt wereldwijd de vijftigste Dag van de Aarde gevierd. Dat is een kans om ons hernieuwd in te zetten om van ons gemeenschappelijk huis te houden en daarvoor en voor de allerarmste leden van onze familie te zorgen. Zoals de dramatische pandemie van het coronavirus ons laat zien, kunnen wij alleen samen en door voor de allerzwaksten te zorgen de wereldwijde uitdagingen overwinnen.
De encycliek Laudato si’ heeft als ondertitel ‘De zorg voor ons gemeenschappelijk huis’. Vandaag staan we samen stil bij deze verantwoordelijkheid die “onze eigen levensweg op deze aarde” (LS, 160) kenmerkt. We moeten groeien in het besef dat we moeten zorgen voor ons gemeenschappelijk huis.
Wij zijn van aards stof gemaakt en de vruchten van de aarde ondersteunen ons leven. Maar, zoals het boek Genesis ons zegt, zijn wij niet simpelweg ‘aardse’ mensen: wij dragen in ons ook de levensadem mee die van God komt (vlg. Gen. 2,4-7). Wij leven dus in het gemeenschappelijk huis als een familie van mensen en in biodiversiteit met de andere schepselen van God.
Als imago Dei, beeld van God, zijn wij geroepen om te zorgen voor alle schepselen en om liefde en compassie te voelen voor onze broeders en zusters, vooral voor de allerzwaksten. Dat alles in navolging van Gods liefde voor ons, zoals geopenbaard in zijn Zoon Jezus, die mens is geworden om deze omstandigheden met ons te delen en ons te verlossen.
Door ons egoïsme zijn we tekort geschoten in onze verantwoordelijkheid als hoeders en beheerders van de aarde. “Men hoeft maar naar de werkelijkheid te kijken om te zien dat er een grote achteruitgang van ons gemeenschappelijk huis is” (LS, 61). We hebben de aarde vervuild, geplunderd en ons eigen leven daarmee in de waagschaal gesteld.
Daarom zijn er een aantal internationale en lokale bewegingen ontstaan om ons daarvan bewust te maken. Ik waardeer die initiatieven oprecht en het zal nodig blijven dat onze kinderen de straat opgaan om ons te leren wat maar al te duidelijk is: er is geen toekomst voor ons als we het milieu dat ons beschermt vernietigen.
We zijn tekort geschoten in de zorg voor de aarde, ons huis met tuin, en in de zorg voor onze broeders en zusters. We hebben gezondigd tegen de aarde, tegen onze naaste, en tot slot tegen onze Schepper, de goede Vader die voor iedereen zorgt en die wil dat we allemaal samen in eenheid en voorspoed leven.
En hoe reageert de aarde? Er is een Spaans gezegde dat hier duidelijk over is en dat gaat zo: “God vergeeft altijd; wij mensen vergeven soms wel en soms niet; de aarde vergeeft nooit.” De aarde vergeeft niet. Als wij slecht hebben gezorgd voor de aarde, zal een vreselijk antwoord volgen.
Hoe kunnen we onze harmonieuze relatie met de aarde en met de rest van de mensheid herstellen? Een harmonieuze relatie… we verliezen zo vaak onze blik op de harmonie: harmonie is het werk van de Heilige Geest. Hoe kunnen wij deze harmonie herstellen in ons gemeenschappelijk huis, in de aarde, in onze relatie met de mensen, met onze naaste, met de allerarmsten?
We moeten op een nieuwe manier gaan kijken naar ons gemeenschappelijk huis. Laten we hier serieus aan werken: de aarde is geen opslagplaats van hulpbronnen die we kunnen uitbuiten. Voor ons gelovigen is de natuurlijke wereld het “Evangelie van de Schepping”. Die is een uitdrukking van de scheppende kracht van God,die het menselijk leven vormgeeft en die de wereld in het bestaan roept, samen met al wat zij bevat, om de mensheid te helpen leven.
“De aarde is niet alleen ons huis, maar ook Gods huis. Wij leven op heilige grond!”
Tweet dit!
Het bijbelse verhaal over de schepping eindigt als volgt: “God bezag alles wat Hij gemaakt had, en Hij zag dat het heel goed was” (Gen. 1,31). Als we de natuurlijke drama’s zien die het antwoord zijn van de aarde op onze slechte behandeling, denk ik: “Als ik nu aan de Heer vraag wat hij hiervan denkt, geloof ik niet dat Hij zou zeggen dat het heel goed is”. Wij zijn het die het werk van de Heer hebben vernietigd!
Nu we vandaag de Dag van de Aarde vieren, zijn we geroepen om ons gevoel van heilige eerbied voor de aarde te hervinden. Want de aarde is niet alleen ons huis, maar ook Gods huis. Daaruit ontstaat in ons het besef dat we op heilige grond leven!
Beste broeders en zusters, “laten we het estetische en contemplatieve gevoel weer opwekken dat God in ons heeft gelegd” (Querida Amazonia, 56). De profetie van de contemplatie is iets dat we vooral leren van de inheemse volkeren, die ons leren dat we niet voor de aarde kunnen zorgen als we die niet liefhebben en respecteren. Zij bezitten die wijsheid van ‘goed leven’, niet in de zin van het er van nemen, maar in de zin van leven in harmonie met de aarde. ‘Goed leven’ noemen zij die harmonie.
Tegelijkertijd hebben wij behoefte aan een ecologische bekering die uitgedrukt wordt in concrete daden. Als één familie die van elkaar afhankelijk is, hebben we een gezamenlijk plan nodig om dat wat ons gemeenschappelijk huis bedreigt, te verijdelen. “De onderlinge afhankelijkheid verplicht ons aan één wereld te denken, aan een gemeenschappelijk project” (LS, 164).
Wij zijn ons bewust van het belang van samenwerking als een internationale gemeenschap ter bescherming van ons gemeenschappelijk huis. Ik roep degenen die autoriteit bezitten op om het proces te begeleiden dat moet leiden naar twee belangrijke internationale conferenties: De COP15 over biodiversiteit in Kunming, China, en de COP26 over klimaatverandering in Glasgow, Schotland. Die twee ontmoetingen zijn uitermate belangrijk.
Ik zou ook willen oproepen tot het organiseren van ontmoetingen op nationaal en lokaal niveau. Het is goed om vanuit allerlei sociale omstandigheden samen te komen en ‘van onderop’ een volksbeweging in gang te zetten. De Dag van de Aarde die we vandaag vieren, is precies zo onstaan.
Ieder van ons kan zijn eigen kleine bijdrage leveren: “Men moet niet denken dat deze krachtsinspanningen de wereld niet zullen veranderen. Van deze handelingen gaat in de maatschappij een weldadigheid uit die meer vruchten voortbrengt dan men kan constateren. Want zij brengen binnen de schoot van deze aarde een beweging tot stand die steeds meer de neiging heeft zich, soms onzichtbaar, uit te breiden” (LS, 212).
Laten we ons in deze paastijd van vernieuwing inzetten om het geweldige geschenk van de aarde, ons gemeenschappelijk huis, lief te hebben en te waarderen, en te zorgen voor alle leden van de familie der mensheid. Laten we als de broeders en zusters die we zijn samen tot onze hemelse Vader bidden: “Zendt uw Geest en hernieuw het gezicht van de aarde” (vlg. Ps. 104,30). (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
